Het webinar is online terug te kijken.

Historische ecologie rivierlandschappen

Al vele honderdduizenden jaren wordt het midden van Nederland gedomineerd door grote rivieren en de landschappen die langs deze rivieren zijn ontstaan. Vanwege het voedselrijke en zeer gevarieerde milieu vormden deze rivierlandschappen al vanaf de steentijd een aantrekkelijk woongebied voor mensen. Aanvankelijk waren de bewoners nog sterk afhankelijk van de dynamiek van de rivieren en de talrijke overstromingen die deze met zich meebracht. Vanaf de volle middeleeuwen zorgde de bedijking ervoor dat het rivierenlandschap steeds beter kon worden ontwaterd en daardoor ook meer vlakdekkend kon worden ontgonnen. Omdat dit langs elke rivier weer anders gebeurde, ontstond een rijk gevarieerd historisch rivierenlandschap dat Europees gezien tot de meest karakteristieke landschappen behoort dat Nederland rijk is.

In historisch-ecologisch opzicht zijn nog veel vragen te stellen over het bijzondere ecosysteem van dit landschap. Hoe zagen deze landschappen er uit in de prehistorie en welke vegetaties kwamen daarin voor? Welke karakteristieke natuurlijke processen vonden langs rivieren plaats en hoe kan de kennis daarvan benut worden in het huidige rivierenbeleid? Welke wisselwerkingen waren er in de historische tijd tussen mens en milieu, bijvoorbeeld in het rivierbeheer, het gebruik van de komgebieden of de visserij? En op welke manier kunnen we de toekomst van het rivierenlandschap vanuit een historisch-ecologisch perspectief verrijken? Dat zijn vragen die in dit webinar aan de orde komen.

Aanmelden

De bijeenkomst vindt online plaats, maar aanmelden is wel noodzakelijk. Aanmelden kan via de knop hieronder.

U ontvangt via de bevestiging een link naar de online bijeenkomst.

NB: Als u zich al heeft aangemeld voor de reeks tot de zomer, dan hoeft u dat niet opnieuw te doen.

Programma

Tijd	Onderdeel
13.00	Digital inloop
13.30	Welkom door de moderator Theo Spek
13.35	Leven in een rivierengebied zonder dijken: een paleo-ecologisch overzicht Laura Kooistra, BIAX Consult
14.15	De permanentheid van verandering. Wat zijn rivierprocessen eigenlijk en wat is er van over? Willem Overmars, Rombus bv
14.55	Pauze
15.05	Aardhaling en halsrecht: rivierdynamiek in de Bommelerwaard beneden de Meijdijk Berco Hoegen, Staatsbosbeheer
15.45	Laatste vragen, volgende bijeenkomst en afsluiting door Theo Spek

Aanleiding

Alle landschappen en ecosystemen in ons land zijn ontstaan door een langdurige wisselwerking tussen aarde, natuur en mens. Wie de opbouw en ontstaanswijze van een landschap wil begrijpen, dient daarvoor vakgebieden als aardwetenschappen, ecologie en cultuurhistorie met elkaar te verbinden. De laatste jaren is er steeds meer belangstelling voor een dergelijke interdisciplinaire aanpak, waarbij ook de contouren opdoemen van een nieuw integraal vakgebied: de historische landschapsecologie. Hoe ziet dit soort onderzoek er eigenlijk uit? Welke methoden zijn hiervoor beschikbaar? Welke resultaten zijn hier tot dusverre mee geboekt? En wat zijn de belangrijkste wetenschappelijke uitdagingen voor de komende jaren?

In de praktijk zien we dat natuur- en landschapsbeheer, waterbeheer en erfgoedzorg steeds intensiever met elkaar worden verbonden. Verouderde sectorale benaderingen worden ingeruild voor een nieuwe vorm van integraal terreinbeheer, waarin natuurwaarden, erfgoedwaarden en aardkundige waarden in samenhang met elkaar worden beschermd en beheerd. Wat betekent dit voor inrichting en beheer van terreinen? Welk vooronderzoek is precies nodig? Hoe kan dit worden omgezet in meer integrale inrichtings- en beheervormen? Welke projecten kunnen hierbij tot voorbeeld dienen? En welke uitdagingen liggen er de komende jaren in de verschillende landschappen en ecosystemen?

Organisatie

De lezingenreeks wordt georganiseerd door Otto Brinkkemper (RCE) en Theo Spek (RUG-KCL). Elke vierde donderdag van de maand is er tussen 13.30 en 16.00 een bijeenkomst waarin drie sprekers uit verschillende delen van Nederland en soms ook uit België of Duitsland vertellen over hun onderzoek. De lezingen duren ca 25 minuten, gevolgd door 15 minuten vragen en discussie o.l.v. de organisatoren. Alle lezingen worden opgenomen en via de website van de RCE beschikbaar gesteld, waardoor geïnteresseerden desgewenst ook op een later tijdstip de bijeenkomst kunnen volgen.

Data en sprekers van de volgende bijeenkomsten in 2021 (onder voorbehoud)

Elke webinar is van 13.30-16.00 uur

4. Veenmoerassen, donderdag 27 mei
5. Beekdalen, donderdag 24 juni
6. Historische akkers, 23 september
7. Duinen, 28 oktober
8. Waddengebied, 25 november