Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed afgesloten in Rotterdam
Op 11 december vond in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam de feestelijke afsluiting plaats van het Nederlandse programma van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed.
Schrijver Abdelkader Benali en kunsthistoricus Wim Pijbes gaven hun visie op cultureel Europa. Onder leiding van prof. dr. Hester Dibbits en dr. Marinke Steenhuis werden panelgesprekken gevoerd over belangrijke Europese erfgoedthema’s, zoals beladen erfgoed en het veranderende cultuurlandschap. Jonge erfgoedprofessionals onderstreepten het belang van een grotere arbeidsdeelname van jongeren binnen het erfgoedveld. Een hoogtepunt was de presentatie van de eindpublicatie met daarin een Nederlandse Toekomstagenda Europees Erfgoed. De publicatie werd overhandigd aan Barbera Wolfensberger, directeur-generaal Cultuur en Media bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Met de aanbevelingen en initiatieven uit de publicatie kan de impuls die dit themajaar gaf, de komende jaren een duurzaam vervolg krijgen.
Meer dan 300 activiteiten
'Erfgoed verbindt, Europa inspireert': met die slogan ging in januari het Nederlandse programma van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed van start. Het doel van het themajaar was om meer mensen te inspireren om het Europese erfgoed te ontdekken en te beleven. En om meer mensen bewust te maken van het feit dat wij al eeuwenlang behoren tot een grensoverstijgende samenleving, met diverse culturele waarden en tradities.
De Europese Commissie riep, op verzoek van de lidstaten, het Erfgoedjaar uit. Het Nederlandse programma van het Europees Jaar van het Cultureel Erfgoed werd geïnitieerd vanuit het Erfgoedplatform Plus van Kunsten '92 in samenwerking met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en DutchCulture. Met veel enthousiasme pakten in het hele land (erfgoed)organisaties het initiatief 'bottom-up' op. Er werden meer dan 300 activiteiten georganiseerd. Activiteiten die de verbondenheid van ons land en onze geschiedenis met de rest van Europa voor een groot publiek zichtbaar maakten. Die activiteiten varieerden van Europese eetcultuurdiners en burgemeesters die bloggen over lokaal Europees erfgoed tot parachutesprongen op de Zuidelijke Waterlinie. Van de Open Monumentendag met als thema 'In Europa' tot expertmeetings en de door de Young Underground Professionals georganiseerde Archeonacht in het Rijksmuseum van Oudheden.
Uitdagingen
Het themajaar raakte ook aan de uitdagingen waar het erfgoed voor staat. Hoe gaan we bijvoorbeeld om met het 'betwiste' of 'beladen' erfgoed? Met de soms te grote druk op erfgoedlocaties van massatoerisme? Met leegstaand erfgoed, dat vraagt om instandhouding door nieuw gebruik? Met klimaatverandering en de druk op onze infrastructuur, die vragen om ingrepen met oog voor ons cultuurlandschap en erfgoed? Vraagstukken die in heel Europa spelen en waarbij het belangrijk is gebruik te maken van internationale kennis en ervaring. Maandelijks richtte het Nederlandse programma daarom de schijnwerper op een specifiek erfgoedthema, waarin de Europese dimensie en de actuele vraagstukken centraal stonden.
Veel erfgoedorganisaties maakten dit jaar een eerste verkennings- en ontdekkingstocht richting Europa. Als belangrijkste oogst legde het Europees Erfgoedjaar de basis voor nieuwe en vernieuwde netwerken en hechtere samenwerking tussen partners, zowel nationaal als internationaal. Het is kansrijk, uitdagend en belangrijk om aan die ontwikkelingen een vervolg te geven. In een steeds meer internationaal georiënteerde, diverse, gedigitaliseerde wereld is erfgoed immers een blijvend anker.
De slotpublicatie van het Nederlandse programma van het Europees Erfgoedjaar is te downloaden via www.europeeserfgoedjaar.nl.