3D-model 17e-eeuws handelsschip Pinas is ultieme bouwsleutel
Omdat er geen bouwtekeningen beschikbaar zijn van de schepen uit de zeventiende eeuw, kan het voor onderzoekers soms lastig zijn om wrakdelen te identificeren. De gedigitaliseerde en recent voor een groter publiek bereikbaar gemaakte tool van een Pinas brengt daar verandering in. Een Pinas is een groot bewapend handelsschip dat in het Nederland van de zeventiende eeuw werd gebruikt. Dit scheepstype wordt gezien als dé bouwsleutel tot bijna alle scheepstypen die er in de zeventiende eeuw hebben gevaren. De online omgeving toont alle onderdelen van het schip afzonderlijk in 3D.
Boekenwijsheid
Nicolaes Witsen (1641-1717) beschreef in 1671 de techniek van de Nederlandse scheepsbouwwijze in zijn boek Aeloude en Hedendaegse Scheepsbouw en Bestier. Hij gebruikte voor zijn verhaal een voorbeeldschip van gemiddelde grootte, met kenmerken die zowel recht deden aan handels- als aan oorlogsschepen: een ‘Pinas van 134 voeten’. Het bleek uiteindelijk een dik en moeilijk te doorgronden boek dat slechts weinigen helemaal hebben gelezen. Voormalig hoofdrestaurator scheepsmodellen van het Rijksmuseum Ab Hoving bouwde in de jaren tachtig van de vorige eeuw een model van Witsens voorbeeldschip. Dit resulteerde in meer unieke kennis van de zeventiende-eeuwse Hollandse bouwmethode. In 1994 bracht hij daarom een nieuw boek uit, Nicolaes Witsens Scheeps-Bouw-Konst Open Gestelt, met daarin ‘vertaalde’ gegevens van Witsen.
[Tekst gaat verder onder de foto]
Online 3D-model
Samen met zijn vriend René Hendrickx ontwikkelde Hoving in 2016 een digitaal 3D-model van een Pinas. Hierin werd ieder onderdeel van het schip virtueel vormgegeven op basis van Witsens teksten en maten. Hoving en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) hebben vervolgens met archeologisch presentatiebureau Tijdlab dit unieke en gedetailleerde 3D-model online toegankelijk gemaakt. Het programma dat zowel online bekeken kan worden als lokaal op de eigen PC, bevat een virtuele rondleiding in de Pinas, een encyclopedie van alle verschillende onderdelen van het schip en een opeenvolging van bouwfasen die het inzichtelijk maakt hoe een schip in de zeventiende eeuw werd opgebouwd. Hierdoor kan een grote groep onderzoekers in de maritieme archeologie en geschiedenis van deze kennis gebruikmaken.