Opgraving Burgzand Noord 9 afgerond
Donderdag 27 juli was de laatste dag van de opgraving van het scheepswrak Burgzand Noord 9. Afgelopen twee maanden deden maritiem archeologen nabij Texel onderzoek naar het achterschip van vermoedelijk een straatvaarder uit het midden van de 17e eeuw. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft dit onderzoek uitgevoerd in samenwerking met Vestigia en Baars-Cipro.
[Tekst gaat verder onder de foto]
(Her)start opgraving
Begin juni is een team van maritiem archeologen van de RCE, Vestigia en Baars-Cipro ondersteund door studenten van Universiteit Leiden en Saxion Hogeschool Deventer begonnen met het opgraven van het achterschip. De BZN 9 is vermoedelijk een Straatvaarder uit het midden van 17e eeuw die handel dreef met het Middellandse zeegebied. Bij de bouw van schepen uit deze periode werden geen tekeningen gebruikt. Alle informatie moet uit archeologisch onderzoek komen. Dat het hier gaat om een mogelijke Straatvaarder, waar al helemaal weinig over bekend is, maakt dat de opgraving in potentie veel nieuwe informatie kan opleveren. Met de kennis uit dit onderzoek kan een begin worden gemaakt om tot een model te komen van een Straatvaarder.
Vondsten
Nadat de vondsten waren opgegraven en ingemeten zijn ze geborgen om aan boord verder gedocumenteerd te worden. Naast vele vaatjes buskruit, een grote lading rogge en gedroogde of gezouten vis zijn ook persoonlijke eigendommen gevonden. Zoals een houten hamer en een zilveren hangertje. Van de bewapening zijn niet alleen kanonnen aangetroffen, waarvan sommige nog door een geschutpoort staken, maar ook musketten, een pistoolhandvat, kartetsen en veel musketkogels. Van de scheepsconstructie is onder water een 3D model gemaakt op basis van videobeelden, waarmee dit zeventiende-eeuwse scheepswrak niet alleen digitaal behouden blijft maar mogelijk zelfs virtueel gereconstrueerd kan worden.
ArcheoLab
Elke woensdag waren de studenten te vinden in Museum Kaap Skil. In het ArcheoLab werden de vondsten verder gedocumenteerd en onderzocht. De vondsten werden grondig bekeken waarna een klein literatuuronderzoek volgde om de achtergrond te achterhalen. Ook werden 3D-scans van bijzondere of fragiele vondsten gemaakt, zodat deze digitaal zijn vereeuwigd. Enkele bijzondere objecten van dit wrak die gevonden zijn door Texelse sportduikers zijn op deze manier vastgelegd. Deze materiaalonderzoeken dragen bij aan het stap voor stap onthullen van het verhaal van het scheepswrak. De bezoekers van Kaap Skil wisten het ArcheoLab goed te vinden en hebben veel vragen kunnen stellen aan de studenten over de opgraving en de vondsten van BZN 9.
In de vierdelige blogreeks leest u meer over de ervaringen van de studenten en het onderzoeksteam.
Conservering en vervolg
Na het afronden van de opgraving volgt nu het uitwerken van alle gegevens. Alle losse 3D-modellen van de scheepsconstructie worden tot 1 groot model verwerkt, inclusief het model uit 2021. Samen met de beschrijvingen en schetsen van verschillende constructiedelen wordt vervolgens een overzichtstekening van de complete vindplaats gemaakt. De vondsten worden door specialisten verder onderzocht en daarna geconserveerd. Door alle informatie samen te voegen wordt zo het verhaal vertelt van de Burgzand Noord 9.
Bij de opgraving is niet alles geborgen. Zo liggen de kanonnen nog op het scheepswrak en liggen delen van de achtersteven en spiegel vermoedelijk in een diepe slijpgeul naast het wrak. Natuurlijke erosie vormt de komende jaren geen bedreiging voor deze restanten, waardoor afdekken met steigergaas niet nodig is om ze te behouden. In de toekomst kunnen met deze resten nog nieuwe onderzoeksvragen worden beantwoord of nieuwe methoden op het gebied van conservering worden ontwikkeld (bijvoorbeeld voor de kanonnen).
De RCE zet zich in voor het onderzoek naar en de instandhouding van het meest relevante Nederlandse maritiem-archeologische erfgoed, waar ook ter wereld. In een tijd waarin onze leefomgeving immer in ontwikkeling is, is het ons doel te zorgen voor een goede inbedding van de zorg voor dit inspirerende, maar kwetsbare bodemarchief. We doen dit in nauwe samenwerking met overheden, musea, onderwijsinstellingen, initiatiefnemers, de archeologische markt en vrijwilligers in de archeologie.