Vondsten scheepswrak De Rooswijk terug naar Nederland
In november 2023 worden 2560 voorwerpen van het scheepswrak de Rooswijk van de Verenigde Oost-Indische Compagnie teruggegeven aan Nederland. De objecten, waaronder inventaris, zilveren munten en persoonlijke voorwerpen, worden opgeslagen in het Nationaal Maritiem Depot in Batavialand in Lelystad.
Deze overdracht maakt deel uit van het opgravingsproject dat wordt uitgevoerd door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in nauwe samenwerking met Historic England (HE) en de Britse aannemer MSDS Marine. Het #Rooswijk1740-project startte in 2016 toen werd vastgesteld dat het wrak, dat zich op 25 meter diepte bevindt op de Goodwin Sands, Kent (Verenigd Koninkrijk), een hoog risico loopt op beschadiging. De teruggave van de objecten is belangrijk voor Nederland, omdat ze nu tentoongesteld kunnen worden om het verhaal van dit deel van onze gedeelde maritieme geschiedenis te vertellen.
Het officiële moment van de overdracht van de objecten aan Nederland vond plaats op 10 november op de Nederlandse ambassade in Londen. Ambassadeur Karel van Oosterom kreeg de objecten officieel overhandigd uit handen van Duncan Wilson, CEO van Historic England.
[De tekst gaat verder onder de foto]
Schipbreuk
Op 10 januari 1740 was de Rooswijk op weg naar Batavia (het huidige Jakarta, Indonesië) toen het in een storm schipbreuk liep op de Goodwin Sands. Alle 237 bemanningsleden kwamen om. Een archeologische beoordeling van de locatie in 2016, uitgevoerd door de RCE (namens het Ministerie van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur) en HE (namens het Department of Digital, Culture, Media and Sport), toonde aan dat het wrak een hoog risico loopt. Daarom begon in 2017 een twee jaar durend opgravingsproject, in samenwerking met aannemer MSDS Marine. In totaal werden meer dan 2500 voorwerpen geborgen, waaronder uitrusting, zilveren munten, sabels, persoonlijke voorwerpen van de bemanning, scheepsconstructie en andere objecten. Deze werden ondergebracht in HE's onderzoeksfaciliteit in Fort Cumberland, Portsmouth. Hier onderzochten specialisten de objecten en werden de vondsten geconserveerd.
[De tekst gaat verder onder de foto]
Gezamenlijk onderzoek
In de afgelopen zeven jaar hebben HE, de RCE en partners de gevonden objecten uit het wrak bestudeerd, materialen geïdentificeerd en de samenstelling ervan geanalyseerd, artefacten gestabiliseerd en geconserveerd en dendrochronologisch onderzoek naar het hout van de scheepsconstructie gedaan. Het #Rooswijk1740-project stelde de partners ook in staat om nieuwe digitale hulpmiddelen te ontwikkelen om ook niet-duikers in staat te stellen het wrak te bezoeken, zoals 3D-fotogrammetrie en de virtuele dive trail. In samenwerking met verschillende partners zijn inmiddels ook 29 bemanningsleden van de Rooswijk geïdentificeerd.
Nederland en het Verenigd Koninkrijk zijn beide van oudsher maritieme naties. Ons erfgoed weerspiegelt dit verleden. Door samen te werken beschermen RCE en HE niet alleen hun eigen, maar ook elkaars erfgoed en stellen daarmee een voorbeeld voor internationale samenwerking. "Het is door samenwerking zoals uitgevoerd op het #Rooswijk1740 project dat we meer leren over onszelf en onze relatie met andere landen" legt Martijn Manders (RCE) uit. "Door perspectieven uit te wisselen leren we het meest, en zo kunnen we ook ons eigen perspectief op datzelfde verleden verbreden. We hebben ontzettend veel geleerd over de VOC, het leven van mensen in de 18e eeuw en het leven aan boord in het bijzonder. De objecten uit de Rooswijk bijvoorbeeld zullen worden gebruikt om deze informatie, de verhalen die we hebben geïdentificeerd, tot leven te laten komen. Zonder verantwoord beheer zullen deze wrakken en de mogelijkheid om meer te leren over ons verleden, verdwijnen".
Duncan Wilson, CEO van Historic England, vult aan: "Internationale samenwerking, zoals deze samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, is zo belangrijk voor het behoud van ons gedeelde maritieme erfgoed. Dit zeven jaar durende project heeft fascinerende nieuwe feiten over de 18e-eeuwse Rooswijk aan het licht gebracht en zal ervoor zorgen dat de artefacten die we hebben teruggevonden, worden bewaard zodat toekomstige generaties ervan kunnen genieten."
Vooruitblik
Medio november komen de meeste artefacten aan in Lelystad. Het andere deel van de vondsten blijft nog enige tijd in Portsmouth, omdat het conserveringsproces van deze voorwerpen nog niet is afgerond. De Rooswijk objecten worden opgeslagen in Batavialand in Lelystad, waar het Nationaal Maritiem Depot in ondergebracht is. Objecten zijn in de toekomst beschikbaar voor bruiklenen voor tentoonstellingen.