Resultaten onderzoek Palmhoutwrak gepresenteerd
In een volle zaal in Museum Kaap Skil op Texel presenteerde Thijs Coenen, maritiem archeoloog bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), dinsdag 30 juli de resultaten van het onderzoek naar het Palmhoutwrak.
Aanvullend waarderend onderzoek
Naar aanleiding van Kamervragen startte een team maritiem archeologen van de RCE, Vestigia en Dijkstra Maritime Research eind mei met een aanvullend waarderend onderzoek naar het historische scheepswrak de Burgzand Noord 17, beter bekend als het Palmhoutwrak. Dit wrak ligt circa 10 meter diep op de bodem van de Waddenzee nabij Texel.
Bij het onderzoek werden nieuwe methoden en technieken ingezet om de gaafheid en omvang van het wrak beter te kunnen bepalen. Na afloop van het onderzoek is de vindplaats opnieuw afgedekt, zodat het de komende jaren goed beschermd blijft.
Conclusies en vondsten
Bij het onderzoek zijn zowel de voor- als achtersteven gevonden. Omdat ook midden in het schip een proefsleuf is gegraven, is nu bekend hoeveel van het wrak bewaard is gebleven in de bodem en wat nog meer verwacht kan worden aan vondstmateriaal.
De vier belangrijkste resultaten zijn:
- Het Palmhoutwrak had een rechte achterkant, getuige delen van de spiegelconstructie die zijn gevonden had en was dus van het type pinas en geen fluitschip, die een ronde achterkant had.
- In het voor- en achterschip is een groot deel van de scheepsconstructie onder het eerste dek bewaard gebleven, achterin zelfs een groot deel van de kamer van de konstabel (de officier verantwoordelijk voor het geschut). Dat betekent dat daar nog zeker een 3 à 4 meter diepe vondstlaag zit met achterin de voedselvoorraad en daaronder de kruitkamer en voorin allerlei tuigage, mogelijk reservezeilen, etc. In het midden is het eerste dek ingestort en deels verdwenen, de vondstlaag daaronder (in het ruim van het schip) is niet heel dik, maar wel rijk aan textiel en ander kwetsbaar vondstmateriaal. Ook zijn onder het ingestorte eerste dek nog intacte kisten te verwachten.
- Daarnaast biedt ook de scheepsconstructie nog ontzettend veel mogelijkheden voor onderzoek, aangezien hier veel delen in oorspronkelijk verband zitten die bij andere wrakken weg zijn (zoals de masten, beting, schotten tussen ballaststenen, bekleding van wegering).
- Zowel achterin (in de kamer van de konstabel) als in het midden van het wrak is veel gegraven door sportduikers, getuige het ontbreken van de typische wrakvulling en gaten in het sediment waar gegraven is. Op sommige plekken was de complete vondstenlaag verdwenen.
Bijzondere vondsten
[Tekst gaat verder onder de afbeeldingen]
Inspectie andere wrakken
Ook hebben de onderzoekers andere (afgedekte) wrakken geïnspecteerd in dit deel van de Waddenzee. Hieruit bleek andermaal dat het afdekken erg goed werkt, maar dat dit wel onderhouden moet worden. Van een aantal scheepswrakken moet dit binnenkort weer gerepareerd worden. Hiervoor wordt in het najaar een plan gemaakt. De Rijksdienst gaat dan ook met de gemeenten en provincie Noord-Holland in overleg over de instandhouding van andere scheepswrakken in de westelijke Waddenzee.
Toekomst
De resultaten van het onderzoek naar het Palmhoutwrak bieden input voor het opstellen van toekomstscenario’s voor deze bijzondere vindplaats. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed presenteert de toekomstscenario’s in 2025.