Femmy Geesink en Johan Schilt, Diana, 1948
Weblog
In de weekendbijlage van de Veluwepost van 27 juni 2008 stond een klein berichtje over de ‘muzikale wiskundige mystica’ Femmy Geesink (1908-1988). Geesink, opgeleid aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten in Amsterdam en sterk beïnvloed door de symbolist Roland Holst, was glazenierster. Ze heeft ongeveer 150 glas-in-loodramen gemaakt voor allerlei openbare gebouwen. Dat deed ze samen met haar man Johan Schilt (1913-2010) met wie ze in 1934 trouwde. Kort voor zijn dood had conservator Geertje Huisman een gesprek met hem.
Diana
Op het raam is Artemis ofwel Diana afgebeeld. Zij was de jongste van de Olympische goden, de tweelingzus van Apollo. Al in de oudste Griekse beeldende kunst wordt Artemis voorgesteld als beschermster van de dieren. Ze staat dan kaarsrecht, gekleed in een tot de knie reikende chiton en geflankeerd door honden en herten. De laatste zijn op dit kleine raam (het meet nog geen meter bij ongeveer een halve meter) innig met haar verstrengeld alsof ze haar willen liefkozen, terwijl de hond gulzig water drinkt. Artemis was een moedig strijdster en haar favoriete wapen was de pijl en boog. Op dit raam heeft ze een grote, fraai gevormde boog in haar hand, maar de pijl is onzichtbaar. Het was Artemis die de Griekse vloot op weg naar Troje een hardnekkige windstilte bezorgde en het offer eiste van Agamemnon in de figuur van zijn dochter. Het meisje werd echter vervangen door een hert en door Artemis weggevoerd. Het water lijkt haar hier te omringen en van onder tot boven maakt het een kolkende beweging. De windstilte is teniet gedaan. Het raam, vervaardigd in 1948, kwam in 1958 in de Rijkscollectie via de Beeldende Kunstenaarsregeling.
Waarde en waardering
Een van de vijf programma’s gaat over de waarde en waardering van ons erfgoed. Het onderzoek dat hiervoor wordt gedaan, gebeurt onder andere aan de hand van casestudies. Vooral nieuw, omstreden, onbekend of bedreigd erfgoed is interessant. De waarde hiervan staat namelijk vaak ter discussie en de behoefte aan geobjectiveerde waarderingscriteria is daardoor groter. De groep glas-in-loodramen uit de Rijkscollectie leent zich goed voor dit programma, omdat deze kunstwerken nauwelijks zijn bestudeerd. Vaak is de ontwerper wel bekend, maar de uitvoerder niet. In het geval van dit raam waren beiden bekend. Niet alleen konden aan Schilt nog allerlei vragen worden gesteld, ook schreef hij in 1988 het boek: Het verhaal achter haar ramen. Ode aan Femmy Geesink. Hoewel de onderzoeksresultaten nog even op zich laten wachten, is het boek is nog steeds te bestellen bij Uitgeverij Kontrast in Oosterbeek (ISBN 978-90-78215-53-0). Mocht u by the way, de pijl van Diana nog ontdekken, dan houd ik mij aanbevolen voor uw suggestie.