Thijs Rinsema, Voetballers, 1925
Weblog
Het liep dit keer met een sisser af. Een hele vervelende sisser: het Europees Kampioenschap Voetbal 2012. Het Nederlandse elftal haalde niet eens de kwartfinales en stond een week na vertrek al weer op vaderlandse bodem. Niets kan de gemoederen zo bezig houden als voetbal. Of dit van alle tijden is weet ik niet, in ieder geval hield het mij ook zó bezig dat ik de hele database aan kunstwerken van de Rijksdienst op het onderwerp “voetbal” doorzocht. Het resultaat was ongeveer vijftig kunstwerken over voetbal.
De eerste Nederlandse kunstenaar die zich met het schilderen van voetballers heeft beziggehouden was de in Drachten geboren Thijs Rinsema (1877-1947). Hoewel hij, evenals zijn broer Evert, van origine schoenmaker was en dat zijn hele leven is gebleven, ontplooiden zij zich beiden ook als kunstenaars. Terwijl zijn broer aforismen schreef, die werden gebundeld onder de titel Verzamelde Volzinnen, schilderde Thijs paarden op de renbaan, pistolen, fluitketels en voetballers. De in 1921 opgerichte Voetbal Vereniging Drachten was een grote inspiratiebron voor hem. Thijs’ ‘voetbalschilderijen’ zijn tegenwoordig zeer gezocht. Dit werk is er één van, een redelijk grote tekening, geschilderd in dekkende verf.
Tegen een achtergrond van driehoeken zijn drie gestileerde personen geschilderd. Knijp uw ogen tot een spleetje en bezie de voetballers tegen de grijze achtergrond die opeens veel diepte blijkt te hebben. Er wordt getrapt dat het een lieve lust is; de benen horizontaal, de armen in de lucht geheven, het bovenlijf naar voren gericht. U ziet ze het doelpunt scoren…. Omdat ze alle drie qua kleur een verschillend kostuum dragen, moeten het voetballers en een scheidsrechter zijn, of twee voetballers en een keeper? Misschien draagt een van hen de oorspronkelijke kleuren van de VV Drachten, hoewel dat tegenwoordig een simpel en strak zwart wit streepje is.
Thijs en Evert waren bevriend met Theo van Doesburg (1883-1931), de gangmaker van De Stijl. Via Van Doesburg kwam het contact tussen de schoenmaker-kunstenaars en andere avant-garde kunstenaars tot stand: Piet Mondriaan, Bart van der Leck, Kurt Schwitters enzovoorts. Thijs raakte beïnvloed door hun manier van schilderen waarin vormen werden teruggebracht tot elementaire constructies en kleur werd gebruikt als middel om evenwicht aan te brengen tussen horizontaal en verticaal. Er zijn slechts twee werken van Thijs Rinsema in de rijkscollectie. Dit werk, een aankoop van een particulier uit 1983, en een houtsnede uit 1981, die was aangekocht voor een grafiektentoonstelling van de Nederlandse Kunststichting.
De Voetballers is in langdurig bruikleen gegeven aan het Mondriaanhuis in Amersfoort, waar het nog tot 30 september op de tentoonstelling Rins en Does bij Mondriaan hangt. Een bezoek waard!