Ria Rettich, Zelfportret met geisha, 1977
Weblog
Toen Ria Rettich niet meer naar de middelbare school wilde, moest ze van haar moeder gaan werken in een hoedenatelier op de Keizersgracht. Ze kreeg in de pauzes tekenlessen van kunstenaars die in hetzelfde pand zaten. Later ging ze naar de Rijksacademie en volgde ze extra schilderlessen bij Rudi Bierman. Hij introduceerde Rettich bij Oskar Kokoschka.
De Oostenrijkse expressionist was zo onder de indruk van de Amsterdamse schilderes dat hij haar in 1958 uitnodigde om kosteloos zes weken zijn zomercursus ‘Schule des Sehens’ in Salzburg te volgen. Van Kokoschka leerde ze ‘dat het erom gaat de dingen en de mensen altijd te zien alsof je ze voor het eerst ziet. De emotie die dit zien oproept vertaal ik in de eerste plaats in kleur. Vlakken, banen, kleurverhoudingen. Daarin, daarop, daardoor en daarover verschijnen de contouren; veelal contouren van mensen.’
Rettich schilderde voorvallen uit het dagelijks leven, maar ook figuren en onderwerpen uit de klassieke mythologie en de Bijbel. Een terugkerend thema is de verhouding van de ene mens tot de ander, wat ze op het doek vertaalde in afstand of nabijheid van figuren. De emoties die er tussen mensen kunnen bestaan (liefde, haat, onverschilligheid) drukte ze uit in houdingen, gebaren, gelaatsuitdrukkingen en kleuren.
In dit portret schilderde Rettich zichzelf in een explosie van kleuren die sterk contrasteren met het lege vlak ernaast en de Japanse vrouwenfiguur in traditionele kledij in meer ingetogen tinten. Zou ze haar eigen verschillende rollen hebben willen uitdrukken? Een alleenstaande moeder midden in de kleurrijke woelige Amsterdamse ‘scene’ maar ook kunstenaar en muze... De geisha, die in het Westen vaak als courtisane werd gezien, was in Japan toch bovenal een geletterde gezelschapsdame, de steun en toeverlaat van een man.