Museumweek 2020, blog 3: een portret van Betsy van Wezel-Halberstadt
Weblog
Van 20 tot 26 april is het Nationale Museumweek. Ook wij brengen een ode aan het thema van de Museumweek: 75 jaar culturele vrijheid. In 6 blogs nemen onze specialisten u mee in hun kijk op een museumobject dat als onderwerp vrijheid of bevrijding heeft.
Vandaag vertelt collega Fransje Kuyvenhoven over het verhaal achter de buste van Betsy van Wezel-Halberstadt gemaakt door beeldhouwer Fien Volders.
Deze ‘figuurplastiek’ in het depot van de Rijksdienst in Rijkswijk was in 1982 in de rijkscollectie terechtgekomen via de Beeldende Kunstenaarsregeling. Een titel had het beeld niet en wie de krachtige, bronzen kop voorstelde was jarenlang niet bekend, totdat de maakster van de portretbuste, de Amsterdamse beeldhouwer en schilder Fien Volders, hier in 2010 opheldering over gaf.
Het betrof een portret van Betsy van Wezel-Halberstadt, die vanaf 1978 privéles bij Fien had genomen. Betsy had mondjesmaat en in grote lijnen haar levensverhaal verteld. Ze kwam uit een gezin van acht kinderen, had bij een zionistische jeugdbeweging haar toekomstige echtgenoot leren kennen en was in 1931 met hem getrouwd. Ze waren in de rivierenbuurt in Amsterdam-Zuid gaan wonen en hadden drie zonen gekregen. Na de oorlog werd ze maatschappelijk werkster en na haar pensionering ging ze schilderen en boetseren.
Eindelijk samen
Fien ontwikkelde een vriendschap met de dertig jaar oudere Betsy, die een nieuwe dimensie kreeg toen de kunstenares bij haar thuis werd uitgenodigd. Betsy liet haar beeldjes zien van twee jongens op een bankje, van een vader met een kind op zijn schouders, van een baby… De verhalen volgden. Op de avond voor Joods Nieuwjaar had ze haar man gevraagd de fiets binnen te halen. Hij had er geen zin in, maar deed het toch. Ze zag hem niet meer terug. Daarop besloot ze onder te duiken. Haar twee jongste kinderen werden verraden. Betsy en haar oudste zoon Ruben overleefden de oorlog. Wat er met haar man en de jongetjes was gebeurd, was lang niet bekend. In maart 2003 stierf ze, 94 jaar oud. Ze werd begraven in Muiderberg.
Het jaar daarna werd de steen op haar graf geplaatst. Daarop stonden ook de namen en data van haar man en de twee kinderen:
Benjamin, Amsterdam 17 januari 1905 - 5 februari 1945 Bergen-Belsen
Victor David, Amsterdam 6 maart 1934 - 18 oktober 1944 Auschwitz
Louis, Amsterdam 16 mei 1936 - 18 oktober 1944 Auschwitz
Eindelijk samen.
Informatie over deze buste is opgenomen in collectienederland.nl
Fransje Kuyvenhoven
Conservator/onderzoeker