Peperstraat 20, 9711 PD te Groningen | Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

1. Wat staat er in het rijksmonumentenregister?

In het rijksmonumentenregister staat welke onroerende zaken beschermd zijn als rijksmonument. Dat kunnen gebouwen zijn, maar ook tuinen of parken of archeologische vindplaatsen. Het register bevat de gegevens die nodig zijn om een rijksmonument te herkennen (identificeren). Dit gebeurt aan de hand van onder andere adresgegevens en kadastrale gegevens. Hier hoort ook een omschrijving van het rijksmonument bij. Deze kan kort zijn of wat langer. Beschermd is de onroerende zaak (of zaken) die expliciet in de omschrijving genoemd staat. De registeromschrijving helpt in principe alleen bij de identificatie van het rijksmonument en geeft geen uitsluitsel over de monumentale waarden of de verandermogelijkheden.

Registergegevens staan in het bovenste deel van de pagina.
Overige gegevens staan in het onderste deel van de pagina.

2. Wat is precies beschermd?

Bij gebouwde monumenten is altijd de hele onroerende zaak beschermd, dus van buiten (exterieur) én van binnen (interieur). Álle onderdelen (bestanddelen) van de onroerende zaak maken deel uit van het rijksmonument. Dit is automatisch het geval, dus het is niet nodig dat ze allemaal zijn opgesomd in de registeromschrijving.

Onder de bescherming als rijksmonument vallen de onroerende zaken die expliciet in de omschrijving zijn genoemd. Is sprake van een inleiding, een omschrijving en een waardering, dan moet de onroerende zaak in elk geval in de omschrijving zijn genoemd om beschermd te zijn. Hierop bestaat één uitzondering: als een onroerende zaak in KAPITALEN in de inleiding vermeld is maar niet in het omschrijvende gedeelte, dan is de zaak toch beschermd. Onroerende zaken die alleen in een complexomschrijving zijn genoemd, maar niet in de omschrijving van één van de rijksmonumenten waaruit het complex bestaat, zijn niet beschermd.

Wat zijn bestanddelen van een onroerende zaak?

Een bestanddeel van een onroerende zaak is ieder onderdeel dat duurzaam met de onroerende zaak is verbonden. Het bestanddeel kan niet zomaar uit de onroerende zaak worden gehaald omdat schade ontstaat of omdat de onroerende zaak dan minder goed bruikbaar is. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval bij een deurklink. Deze kan zonder schade worden verwijderd, maar de deur kan niet meer open. Andere voorbeelden van bestanddelen zijn:

fundering en kelders;

gevels en gevelonderdelen, bijv. stoep, trap, bordes, ramen, glas en glas-in-lood;

draagconstructies zoals balklagen en de kapconstructie;

dakbedekking;

binnenmuren, bijv. van hout, steen of een ander materiaal;

interieur, bijv. plafond, wandafwerking, vloeren, trap, deur, schouw, vast meubilair, (kerk)orgel;

uitbouw, ook als deze is gemaakt na de aanwijzing als rijksmonument.

Een rijksmonument kan ook bestaan uit meerdere onroerende zaken. Denk aan een boerderij met bakhuis of aan een villa met theekoepel. Als de bescherming zich bij gebouwde monumenten uitstrekt over meerdere onroerende zaken, zijn deze allemaal genoemd in de registeromschrijving.

Bij archeologische rijksmonumenten bepaalt een kaart de omvang van de bescherming.

Dat geldt ook voor veel aangelegde rijksmonumenten, zoals een tuin of een park. Bij aangelegde monumenten worden niet alle onroerende zaken (bijv. beplanting) genoemd in de registeromschrijving, want dan wordt die veel te lang. De registeromschrijving beperkt zich dan tot de hoofdstructuur of het belangrijkste kenmerk van de aanleg.

3. Wat zijn monumentale waarden?

Bij het rijksmonument kan een lange omschrijving staan die een samenvatting geeft van de monumentale waarden van het rijksmonument. Die waarden zijn de reden waarom een onroerende zaak is beschermd als rijksmonument. In lang niet alle gevallen zijn die waarden vermeld en waar ze wel zijn vermeld is het dus geen volledige opsomming. De aanwezige monumentale waarden vormen wel de basis waarop een verbouwings- of restauratieplan van een rijksmonument wordt getoetst. Het is daarom aanbevolen om hier dan verder onderzoek naar te laten doen. Hoe dat in zijn werk gaat kunt u vinden op de Monumenten.nl.

4. Wat mag ik veranderen?

In het rijksmonumentenregister staat dus niet welke en hoe veranderingen aan het rijksmonument kunnen worden aangebracht. Voor werkzaamheden aan een rijksmonument heeft u vaak een vergunning nodig. Dit is een omgevingsvergunning en deze wordt afgegeven door de gemeente.

Er bestaan geen ‘lijstjes’ van wat wel en niet mag worden gewijzigd. Daarvoor verschillen de monumenten te veel van elkaar. Ook de plannen van eigenaren zijn zó verschillend, dat dit niet met een lijstje is op te lossen. Veranderingen zijn maatwerk en komen vaak in een dialoog tot stand. Informeer daarom bij uw gemeente. Op de website van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kunt u lezen hoe dit proces verloopt, bijvoorbeeld in de Wegwijzer advies omgevingsvergunning.

Bekijk ook andere informatie op deze website over boerderijen, kerken, begraafplaatsen, molens, verduurzamen, zonnepanelen, interieur, bouwhistorie, natuursteen of beton enz.

Een goed hulpmiddel bij het maken van een plan en de keuzes die daarbij moeten worden gemaakt, is de restauratieladder van Stichting ERM.

Registergegevens

Monumentgegevens

Monumentnummer: 18661
Inschrijving register: 09 november 1971
Kadaster deel/nr: 82766/71
Internationaal kenteken: Nee
Kadastrale aanduiding: Groningen H 1419

Groningen H 1416

Groningen H 1426

Groningen H 3334

Groningen H 3335

Groningen H 1415

Groningen H 1420

Groningen H 1425

Groningen H 1418

Groningen H 1428

Groningen H 1421

Groningen H 1422

Groningen H 1414

Groningen H 1417

Groningen H 1423

Groningen H 1427

Groningen H 1424

Peperstraat 20, 9711 PD te Groningen

Peperstraat 22 2, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 3, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 4, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 5, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 6, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 7, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 9, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 8, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 14, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 13, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 10, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 11, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 12, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 16, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 15, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 20, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 25, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 26, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 21, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 22, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 19, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 18, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 17, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 23, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 24, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 29, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 28, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 27, 9711 PE te Groningen

Peperstraat 22 1, 9711 PE te Groningen

Omschrijving

Geertruids- of Pepergasthuis in 1405 gesticht. Groot gasthuis gebouwd om twee hoven. Middenvleugel met verdieping waarin regentenkamer onder zadeldak tegen later gepleisterde topgevel aan de Peperstraat. Overige vleugels zonder verdieping onder zadeldaken. Kapel terzijde van de eerste binnenplaats.

Hierin een tweeklaviers orgel van P. van Oeckelen uit 1862.

Gesloten buitengevels aan de zijde van het Kattediep met stenen kozijnen waarboven ontlastingsbogen met blokjes. Ingangspoortje aan de Peperstraat uit 1640 met gebeeldhouwde bekroning uit 1743.

Op het eerste hof een pomp uit 1829. Aan het slop "Achter de Muur" in de Poelestraat 17e eeuwse toegangspoort.

Overige gegevens

Oorspronkelijke functies

Hoofdfunctie	Hoofdcategorie	Subcategorie	Functie	Verbijzondering	Toelichting
Ja	Cultuur, gezondheid en wetenschap	Sociale zorg, liefdadigheid