Inleiding

R.K. KERK van de H. Petrus, in vroeg-christelijke basilica-vorm, met uitgebouwde sacristie en pastorie, 1938-1939. Gebouwd in opdracht van pastoor J. Steegmans, naar ontwerp van de architecten W. Sprenger te Maastricht en F.P.J. Peutz te Heerlen. Toezichthoudend architect tijdens de bouw was H. Koene te St.Pieter-Maastricht. Links naast het voorportaal was een aanzienlijke campanile gepland, waarvan enkel de fundamenten zijn gerealiseerd. Het sacristiesousterrain met hellingbaan en de pastoriegarage zijn uitgesloten van bescherming.

Omschrijving

Kerk met een T-vormige plattegrond, een uitgebouwde sacristie in het verlengde van het zuidelijke transept, een pastorie dwars op het zuidelijke transept. Hoge, deels geprofileerde rustica-plint in Kunrader steen, optrek in mergel. Hardstenen dorpels, zuilen, lijsten en kopgevelafdekking.

Langwerpig kerkgebouw, door twee zuilenreeksen evenwijdig aan de lengte-as verdeeld in drie beuken, waarvan de middelste, het middenschip, breder is dan de zijbeuken en hoger opgetrokken, waardoor het bovenlicht kan binnenvallen via de zijwanden. Een zadeldak dekt dit middenschip, lessenaarsdaken de zijbeuken. Beide daken zijn voorzien van Hollandse pannen. De zadeldaken liggen verzonken achter kopgevels met architraaflijsten en hardstenen afdekking.

Het kerkschip wordt aan de oostzijde besloten door een absis met steunberen, de transepten zijn aan de oostzijde voorzien van een halfcirkelvormige kapel, aan de westzijde van een risalerende entreepartij, identiek aan de zij-ingangen van de voorgevel. De kopgevel aan de absiszijde is voorzien van een hoogoplopende schoorsteen en een klokkestoel onder een zadeldakje met leien in Maasdekking.

Het schip wordt aan de westelijke ingangszijde voorafgegaan door een symmetrische frontgevel, waarachter een voorportaal schuil gaat. Deze frontgevel heeft drie risalerende entreepartijen, aan weerszijden steunend op dubbele zuilen en voorzien van architraaflijsten. Het oxaal-venster boven de hoofdentree wordt eveneens geflankeerd door zuilen op consoles. Gehele optrek is voorzien van geornamenteerde gevellijsten. Klokkenstoel met klok van onbekende gieter, 1759, diam. 58 cm.

De zijgevels zijn geleed middels lisenen, waartussen een getrapt uitlopende kroonlijst.

De sacristie en de pastorie zijn evenals de kerk opgetrokken in Kunrader steen en mergel, met hardstenen dorpels. Het entreevolume van de pastorie, een bouwlaag onder plat, vormt de verbinding met de sacristie. De sacristie is voorzien van een schilddak, de pastorie van een geboogd tentdak, beiden met Hollandse pannen. De entreepartij van de pastorie is recent vernieuwd.

Rondboogvormige stalen kerkvensters met horizontale geleding en grotendeels voorzien van glas-in-lood. Rondboogvormige, deels dubbele houten deuren met gelede bovenlichten en smeedijzeren beslag. Zowel rondboogvormige als segmentboogvormige houten paneeldeuren in ex- en interieur. Rollagen in rondbogen van de vensters. Segmentboogvormige stalen vensters met kleine roedeverdeling in sacristie en pastorie.

INTERIEUR met vlakke, houten cassetteplafonds, grijs-zwart geblokte hardstenen vloer, sober vormgegeven kerkmeubilair op houten vlonders.

Zwart hardstenen altaar, ingelegd met Rouge Royal-marmer. Marmeren zuilen met rode zandstenen basementen en teerlingkapitelen dragen de rondbogen van het schip. Blinde rondboognissen en gevellijsten in de wanden van het schip. Acht gebrandschilderde ramen met voorstellingen uit het leven van Petrus, H. Schoonbrood, 1944. Twee gebrandschilderde ramen, Frans Sleijpen, 1947; één gebrandschilderd raam van H. Kraanen, XXc. Vijf gebrandschilderde ramen, ca. 1940. Zandstenen H.Hartbeeld, XXc, Wim van Hoorn. Recent tabernakel, XXd, van Han van de Wetering.

Houten zijaltaar, 1681, waarin het Antoniusbeeld in 1820 werd vervangen door een beeld van de H. Petrus, ca. 1500; doopvont van rood marmer, hardstenen basement met instriptie, midden XVII, koperen deksel uit 1826; houten altaartafel, ingelegd met drie eikehouten, enigszins gepolychromeerde communiebankpanelen; eikehouten biechtstoel XVIII; houten Petrusbeeld, XIV; houten St.Caeciliabeeld, met huismerk van Jan van Steffeswert, 1501; twee Keuls-Rijnlandse engelenbeelden, XV B, met oude polychromie; gepolychromeerd houten bisschopsbeeld, foutief gerestaureerd tot St.Hubertus, met huismerk van Jan van Steffeswert, ca. 1500; Gelders houten Mariabeeld met Kind, XVIa, afkomstig van Marianum, ten dele nog voorzien van de oude polychromie; houten bisschopsbeeld, XIX A; twee beelden van geknielde engelen in blank eikehout, XIXa; houten beeld van St.Lambertus, met moderne polychromie, XIXa; gepolychromeerd houten St.Jozefbeeld, 1880; houten triomfkruis, XVc, oorspronkelijke afkomstig van het klooster Slavante.

Het interieur van pastorie en sacristie zijn nagenoeg ongewijzigd.

Waardering

De op een vroeg-christelijke basilica geënte Petruskerk is van cultuurhistorische waarde als zeer bijzondere uitdrukking van een geestelijke en typologische ontwikkeling. De zeer aanzienlijke architectuurhistorische waarden worden bepaald door de bouwstijl, de betrokkenheid van de architecten Sprenger en Peutz, de esthetiek van hun ontwerp, het bijzondere materiaalgebruik, de ornamentiek en door de samenhang tussen ex- en interieur.

De kerk is vanwege de situering verbonden met de ontwikkeling van de wijk St.Pieter en van belang voor het aanzien van deze wijk. Het gebouw beschikt over gaafheid van zowel ex- als interieur en is van belang in relatie tot de visuele gaafheid van de bebouwde omgeving. Daarnaast heeft de Petruskerk een hoge architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid.