Omschrijving onderdeel 1: HOOFDGEBOUW (Huis Soelen).

Op een klein rond eiland met steil talud staat op de middeleeuwse bouwplaats het blokvormige in de zestiende eeuw herstelde huis, dat in de l7de eeuw met smalle aanbouwen tegen de zijgevels is uitgebreid. In het middeleeuwse muurwerk van circa 1,5 meter dikte zijn sporen gevonden van een trapkoker met lichtspleten in de zijmuren van de toegangstrap in de westelijke aanbouw. Het op rechthoekige grondslag opgetrokken bakstenen (afbraaksteen van groot formaat) hoofdgebouw van 17 bij 18,30 meter bestaat uit een souterrain, bel-etage, verdieping en halve verdieping onder twee met leien gedekte evenwijdige schilddaken, en aparte schilddaken op de uitbouwen terzijde. De vier hoekschoorstenen zijn met in 1911 aangebrachte sierijzers bekroond. De voorgevel wordt in het midden doorbroken door een vierkante toren, die met twee halve verdiepingen uitsteekt en bekroond wordt door een met leien gedekte ingesnoerde spits met een uivormige top. De gevels kennen een regelmatige geleding met roedevensters, die bij de restauratie van 1975 in plaats van de 19de-eeuwse zesruits Empirevensters zijn aangebracht; boven de meeste vensters korfboogvormige ontlastingsbogen en boogtrommels van natuursteen (1835). De vijfassige voorgevel heeft centraal, aan een twee treden hoge stoep, de ingangspartij bestaande uit een vroeg 19de-eeuwse dubbele paneeldeur met getorste ijzeren afsluitstaaf in houder, daarboven een rechthoekig (oorspronkelijk halfrond) bovenlicht. Het geheel is gevat in een eenvoudige vroeg 19de-eeuwse (circa 1835) omlijsting, die ook een verdiepingsvenster omvat. Daarboven een venster onder een uitgemetselde rand die de aanzet van de toren markeert waarin nog twee vensters boven elkaar geplaatst zijn. In de rechter zijgevel zijn sporen van vier dichtgemetselde vensters zichtbaar, die ten behoeve van de plaatsing van een trappenhuis plaats hebben gemaakt voor één venster. Op de gootlijst is een klok met een inscriptie van de initialen V en R en het jaartal 1643 bevestigd, waarschijnlijk verwijzend naar de verbouwing of voltooiing van het pand. In het INTERIEUR zijn de kelders overkluisd door tongewelven en troggewelven. Bij een inwendige verbouwing in circa 1741 is over alle verdiepingen een dwarsgang aangebracht en in de westelijke aanbouw een trap, in 1975 verplaatst naar het midden achter de voordeur, met 19de-eeuwse trapleuning. Verder is ondermeer van belang de aankleding uit 1777 met stucplafonds in hal, salon en eetkamer; originele deuren in souterrain, bel-etage en eerste verdieping; op deze laatste twee verdiepingen de authentieke eikenhouten binnenluiken; in de noordoostelijke vertrekken op de hoofdverdieping cassetteplafond en betimmering; in de zuidwestelijke kamer op de eerste verdieping een marmeren schouw; in de noordwestelijke kamer op de eerste verdieping een vroeg 2Oste-eeuwse schoorsteenpartij bestaande uit een houten opbouw met spiegel, marmeren schouw en stalen haard; in de grote zaal op de bel-etage een schouw voorzien van stucwerk in Empirestijl met siervaas.

Waardering

Het HOOFDGEBOUW (Huis Soelen) behorend tot de historische buitenplaats Soelen is van algemeen cultuur- en architectuurhistorisch belang:

- wegens de ouderdom;

- wegens het in oorsprong middeleeuwse huis met gaaf bewaard muurwerk, dat in de l6de eeuw is hersteld of herbouwd en in de 17de eeuw uitgebreid;

- wegens de nog aanwezige en met name genoemde interieuronderdelen;

- als gaaf bewaard onderdeel van een verdedigbaar complex met voorburcht en omgrachting;

- wegens de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.