Inleiding

KANTOORGEBOUW met conciërgewoning gebouwd in 1896 naar een ontwerp van de Dordtse architect H.A. Reus (1872-1935), in opdracht van de Brandverzekeringsmaatschappij De Holland, die het kantoor in 1907 uitbreidde met de linker vleugel en nog iets later de rechter vleugel toevoegde in dezelfde bouwtrant. De bouwstijl van het pand wijkt nogal af van de aan het eind van de negentiende eeuw gangbare Neo-Hollandse Renaissance en de hier en daar al aarzelend toegepaste Art Nouveau, waardoor de stijlbenaming Overgangsarchitectuur in deze het meest toepasselijk is. Het (inwendig verbouwde) pand bevat nog enkele beschermenswaardige interieurdelen. Het heeft niet meer de oorspronkelijke functie en maakt deel uit van een gesloten gevelwand in het beschermde stadsgezicht van Dordrecht.

Omschrijving

Vanuit een rechthoekige plattegrond, in baksteen en morleysteen boven een hardstenen plint opgetrokken kantoorgebouw met drie bouwlagen onder zadeldak en aan weerszijden een twee bouwlagen tellende toevoeging onder plat dak. Het uit drie, op elkaar aansluitende bouwdelen samengestelde pand heeft een hoger opgaande middenpartij en lagere vleugels die rechtgesloten en getoogde gevelopeningen bevatten met terugliggende ramen en voordeur. De voorgevel wordt geleed door lisenen en een cordonlijst die samenvalt met de onderdorpels van de vensters op de eerste verdieping. Alle ramen in de vensterpartijen worden van elkaar gescheiden door natuurstenen penanten. De middenpartij bevat links op de begane grond de oorspronkelijke, tussen een hardstenen drempel en geprofileerde neggen staande getoogde deur, die onder meer is voorzien van ramen. De deur staat onder zwikken, waarin de vermelding van het bouwjaar (anno 1896), en een samengesteld bovenlicht met glas-in-lood. De tweedelige vensterpartij rechts van de deur staat onder een vierdelig, met glas-in-lood ingevuld bovenlicht. De bovenramen van drie getoogde vensters op de verdieping staan tussen de met de met de wapens van Dordrecht verlevendigde aanzetten van het in overstand staande bovenste deel van de middenpartij. Deze bevat in de borstwering van de zolder een serie blinde rondboogvensters en wordt beëindigd door een een uitkragende hardstenen lijst met decoraties in reliëf aan een bronzen dakgoot. Aan weerszijden hiervan staat een iets hoger opgaand gevelaccent met een bolbekroning. Uit het voorste dakschild van het evenwijdig aan de straat staande, met leien gedekte zadeldak (maasdekking) steekt een houten dakkapel. Deze bezit een aan de voorzijde een op houten consoles rustend luifeltje aan een met zink gedekt en bekleed schilddakje met samengesteld venster. De boven de zijvleugels uitstekende kopgevels van de middenpartij zijn van schone baksteen en hebben een bekroning in de vorm van een tuit. De linker zijvleugel bevat op de bel étage een grote, samengestelde vensterpartij met glas-in-lood in de bovenlichten. De getoogde bovenlichten van de verdiepingsvensters zijn eveneens ingevuld met glas-in-lood. De gevel wordt afgesloten door decoratieve smeedijzeren hekken tussen natuurstenen balusters. De rechter zijvleugel is vergelijkbaar met de linker, maar de rechter gevelpartij is minder breed en bevat derhalve minder ramen. De achtergevel is voorzien van diverse rechtgesloten gevelopeningen en bevat geen bijzonderheden.

Het interieur is voor een deel in de oorspronkelijke staat bewaard gebleven. Het ingangsportaal en de gang zijn nog voorzien van marmeren vloeren en lambrizeringen. Van belang is vooral de voormalige directeurskamer op de bel-etage van de linker vleugel. De bovenramen met gebrandschilderd glas-in-lood in deze ruimte zijn waarschijnlijk vervaardigd door het Prinsenhof te Delft. De kamer bevat tevens een balkenplafond, paneellambrizeringen, omlijste schuifdeuren naar een achterliggende ruimte, met roedenverdeling in de deurramen, een van hout, geglazuurde baksteen en natuursteen vervaardigde schouw met een reliëf, waarin een wapenschild met heraldische leeuw geflankeerd door salamanders. Een hier links tegenaanstaande kast met paneel- en glasdeuren. Ook elders in het pand zijn incidenteel paneelambrizeringen, een schouw van geglazuurde baksteen en natuursteen, en een plafond met stucdecoratie bewaard gebleven.

Waardering

Het pand is van algemeen belang vanwege de cultuurhistorische, de architectuurhistorische en de stedenbouwkundige waarde.

-\tHet kantoorgebouw heeft cultuurhistorische waarde als een bijzondere uitdrukking van een in opkomst zijnde branche en economische ontwikkeling. Het gebouw is tevens van belang als een bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling.

-\tHet pand heeft architectuurhistorische waarde als een bijzonder voorbeeld van laat negentiende-eeuwse Overgangsarchitectuur met voor de bouwtijd uitzonderlijke architectonische kwaliteiten en vanwege het materiaalgebruik. Het pand is tevens van belang als een representatief werk uit het oeuvre van architect Reus.

-\tHet pand heeft stedenbouwkundige en ensemblewaarde als een bijzonder onderdeel van een gesloten gevelwand in het historische stadshart van Dordrecht.

-\tHet pand is tevens van belang vanwege de grote mate van gaafheid van het exterieur en delen van het interieur.