Inleiding

BOTENHUIS, ANNEX UITKIJKPOST in een Eclectische, aan de neo-Gotiek verwante stijl is waarschijnlijk omstreeks 1855 ontworpen door H.H.A. Wentzel. De bouwstijl sluit aan bij de overige door hem als huisarchitect ontworpen gebouwen en objecten op de landgoederen van prins Frederik (vgl. het toegangshek van De Hertenkamp). In de inventaris van Z.K.H. prins Frederik worden een aantal boten genoemd, die lagen aangemeerd in de grote vijver van Raaphorst. Het botenhuis kreeg vooral bekendheid doordat het bordes een geliefde plaats was van Z.K.H. koningin Wilhelmina om te schilderen.

Het botenhuis bevindt zich aan de zuidzijde van de grote waterpartij, ten noordwesten van het schiethuis. Het is gebouwd ter vervanging van een exemplaar dat aan de gracht langs Raaphorst was gelegen en in 1898 is gesloopt.

Omschrijving

Uit grauwe, fijngevoegde baksteen (kruisverband) opgetrokken overkluizing, geflankeerd door trappen, die leiden naar een bordes, vanwaar men een panoramisch uitzicht heeft over de grote vijver van het park. De traptreden zijn van hardsteen, evenals de dekplaten van de pijlers. De aan de waterzijde gesitueerde, symmetrisch ingedeelde keermuur met in het midden een kleine rondboogvormige opening wordt afgesloten door twee risalerende pijlers. Aan de noordzijde bevindt zich, geflankeerd door pijlers, een grote getoogde opening. De in totaal drie pijlers hebben aan de bovenzijde een uitkragend gemetseld veld met spitsboogvormige nis, afgedekt door een tandlijst. Op de hardstenen overstekende dekplaat, zijn balusters geplaatst van het bordeshek. De balusters, op vierkant grondvlak, zijn bekroond met diamantkopvormige kussens. De ijzeren stangen tussen de pilasters zijn versierd met enig krulwerk.

Waardering

Het botenhuis is van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische-, cultuurhistorische- en ensemblewaarde:

- als onderdeel van de historische buitenplaats De Horsten in het algemeen en Raaphorst in het bijzonder;

- als karakteristiek voorbeeld van een in een Eclectische, aan Neogotiek verwante stijl, vormgegeven botenhuis annex uitkijkpost die omstreeks 1860 ontworpen is door de Duite architect H.H.A. Wentzel. Het sluit qua stijl aan op de overige, door hem ontworpen gebouwen en objecten op de landgoederen van prins Frederik, bij wie hij in dienst was als huisarchitect;

- als typologisch zeldzaam object;

- door de gaafheid van materiaalgebruik en detaillering;

- door de bijzondere functionele, stilistische en ruimtelijke samenhang met de overige complexonderdelen van de buitenplaats;

- door de beeldbepalende situering aan de rand van de grote waterpartij.