Inleiding

DIENSTWONING, gedateerd 1927, vervangt een ouder exemplaar op ongeveer dezelfde plaats en is in hoofdvorm verwant aan de Eclectische architectuur van diverse andere dienstwoningen uit deze periode op de Horsten. Deze woning onderscheidt zich, evenals twee vrijwel identieke exemplaren (Rijksstraatweg 591) en Horstlaan 2 (gemeente Voorschoten) hierin, dat ze is opgetrokken van schoon metselwerk, terwijl de andere zijn gepleisterd. In de hal bevindt zich een stichtingssteen met het jaartal 1927. Als bouwkundige trad Hub. Hoenselaar uit Leidschendam op. Omdat deze woning staat bij de noordwestelijke entree van de Horstlaan op de hoek met de Rijksstraatweg, die leidt naar de buitenplaats Ter Horst (gemeente Voorschoten), wordt deze ook wel aangeduid als de portierswoning Horstlaan. Het vormt hiermee de tegenhanger van de portierswoningen van Raaphorst en Eikenhorst. Tegenwoordig (anno 1997) fungeert deze niet meer als zodanig. Het loket links van de entree herinnert eraan dat hier een entreebiljet gekocht kon worden, die toegang gaf tot het park. N.B. de vensters zijn voorzien van voorzetramen.

Omschrijving

Vrijstaande éénlaagse, symmetrisch opgezette bouwmassa met kelder op een rechthoekige plattegrond, wordt gedekt door een zadeldak met steekkap, voorzien van gesmoorde Hollandse pannen, zinken nokvorsten en houten windveren en goten. De nokrichting loopt noordwest/zuidoost. Op de nok staat een uit grauwe baksteen opgetrokken schoorsteen. De uit grauwe baksteen (kruisverband) opgetrokken gevels hebben hoeklisenen en een wit geschilderde gepleisterde plint. Deuren en vensters worden gedekt door rollagen en hebben bakstenen lekdorpels. Begane grond en verdieping worden van elkaar gescheiden door een decoratief gemetselde sierlijst met twee overkragende rollagen. Eén venster op de verdieping wordt gedekt door een keperboog. De zesruits ramen hebben naar binnen klappende bovenlichten op de begane grond en vierruits openslaande ramen op de verdieping. De naar de Horstlaan gerichte voorgevel (noordoost) heeft een middenrisaliet onder een puntgevel, waar zich de entree bevindt, toegankelijk via een stoep. Dit is een paneeldeur met een tweeruits bovenlicht. Op de verdieping bevindt zich een vierruits raam onder een driehoekig bovenlicht. De flankerende langsgeveldelen hebben elke één venster. Rechts van het linker venster bevindt zich een klein ingebroken venster, oorspronkelijk bestemd als loket. De achtergevel (zuidwest) is een langsgevel met aan weerszijden één venster. Van de beide symmetrisch ingedeelde, als puntgevel uitgevoerde, kopgevels heeft de zuidwestelijke op de begane grond twee vensters en heeft de noordoostelijke links in de gevel een keldervenster. Inwendig is de oorspronkelijke indeling grotendeels gehandhaafd met in het verlengde van de entree een trap naar de zolder. Aan de ene zijde van de gang bevindt zich de woonkamer, aan de andere kant de keuken met de onderkelderde opkamer, voorzien van houten balkenzoldering.

Waardering

De dienstwoning aan de Horstlaan is van algemeen belang vanwege zijn architectuur- en cultuurhistorische waarde:

- als voorbeeld van een dienstwoning uit de jaren twintig van de 20ste eeuw, die verwant is aan de Eclectische architectuur van diverse andere dienstwoningen op de Horsten uit die periode;

- als ruimtelijk en functioneel onderdeel van de historische buitenplaats Eikenhorst, die deel uitmaakt van de Horsten;

- door de beeldbepalende situering langs de Rijksstraatweg aan de oprijlaan naar Ter Horst;

- omdat de dienstwoning vrij gaaf is in hoofdvorm, materiaalgebruik en detaillering.