Onderdeel 5B

Inleiding

Bouwhuizen behorende tot de buitenplaats Nijenhuis. Ter weersijden van het voorplein staan rood bakstenen bouwhuizen bestaande uit één bouwlaag en een zolderverdieping onder een schilddak gedekt met gesmoorde Oud-Hollandse pannen voorzien van symmetrisch aangebrachte schoorstenen en dakkapellen. De beide oostelijke eindgevels staan in het water van de kasteelgracht. De verzakte keienbestrating voor de bouwhuizen werd in 1899 op nadrukkelijk advies van Poortman behouden, maar wel opnieuw ingelegd. De bouwhuizen dateren uit de 17de eeuw.

Omschrijving

In het zuidelijke BOUWHUIS waren oorspronkelijk de koetsierswoning (west), de paardenstal (oost) en de stalling voor de koets (midden) ondergebracht. Deze verdeling is nog steeds herkenbaar: in het westelijke deel van de voorgevel een deur met meerruits bovenlicht, geflankeerd door schuifvensters met kleine roedenverdeling (4x7); in het midden de doorgang voor de koets, die uitkomt bij de wasplaats aan de achterzijde van het gebouw; in het oostelijk deel een deur met meerruits bovenlicht, geflankeerd door hoog geplaatste meerruits stalramen. Centraal op het dak een klokkentorentje dat afkomstig is van de nabijgelegen buitenplaats Westerflier en hier omstreeks 1900 werd aangebracht. Ook dit bouwhuis is aan de achterzijde 'uitgebouwd', waardoor het dak lager uitkomt. Centraal tegen de achtergevel en haaks op het dak een met gesmoorde pannen gedekte overkapping met afgewolfd uiteinde gestut door houten palen, die oorspronkelijk diende als wasplaats voor de koets. Centraal in de gevel een getoogde dubbele koetsdeur; links en rechts verschillende deuren en vensters. Op het dak aan de westzijde twee kapellen met meerruits vensters, op de nokeinden schoorstenen. In de westelijke eindgevel twee schuifvensters als aan de voorzijde en ten zuiden daarvan een keldervenster en een dubbel openslaand venster. In de oostelijke eindgevel twee ontluchtingsgaten. Inwendig een elegante stal- en koetsinrichting uit de tweede helft van de 19de eeuw met betimmerde plafonds, paneeldeuren met authentiek hang- en sluitwerk, koetsdeuren, decoratieve lambrisering en houten boxen met een dragende constructie van gietijzer. Voorts talloze authentieke functionele elementen, zoals haken en knoppen, voor het ordelijk weghangen van 'paarden- en koetsattributen'.

Waardering

Het zuidelijke BOUWHUIS van twee bouwhuizen behorende tot de buitenplaats Nijenhuis is van algemeen belang:

- vanwege de ouderdom;

- vanwege de karakteristieke, gaaf bewaarde, eenvoudige, harmonieuze en doelmatige vormgeving;

- vanwege de kenmerkende ligging in de oorspronkelijke 17de-eeuwse parkaanleg;

- vanwege de aanwezigheid van een gaaf bewaarde 19de-eeuwse stal- en koetsinrichting in het zuidelijke bouwhuis;

- vanwege de functioneel-ruimtelijke relatie met de andere onderdelen van de buitenplaats.