Omschrijving

HOOFDGEBOUW (1) Huis Almelo, U-vormig, omgracht gebouw, bestaande uit een corps de logis met twee vooruitspringende vleugels en een vooruitgeschoven ingangspartij onder schilddak. Het gebouw kwam tussen 1650 en 1652 tot stand. Het bevat een overwelfde kelderverdieping, een bel-etage, een verdieping en een zolder. Het huis is verbouwd in 1883. Architect Gerrit ter Riele voerde de verbouwing uit in 18de-eeuwse stijl. De meest ingrijpende wijziging was het naar voren brengen van de ingangspartij, waarmee een nieuw front en een forse hal ontstond. De trap die oorspronkelijk tegenover de ingang stond, werd verplaatst naar de noordelijke vleugel. Ook werd er een nieuwe grote zaal gecreëerd. De uitbouw met dienstvertrekken aan de rechterzijvleugel dagtekent van 1903.

De buitenmuren van het huis zijn opgetrokken van baksteen, met sierende onderdelen van zandsteen. De in 1883 naar voren gebrachte toegangspartij onder schilddak is versierd met de vier oorspronkelijke kolossale zandstenen Ionische pilasters met gebroken fronton. Hierin een gekroond wapenschild van Zeger van Rechteren (de opdrachtgever) en Margaretha Torck. Boven de ingang het gekroonde wapen Rechteren Limpurg met hartschild Almelo met twee griffioenen als schildhouders en een banderolle 1883. Dit wapen vervangt het houten gedenkbord uit 1662, dat in het huis wordt bewaard. Onder en boven de vensters van de verdieping zandstenen festoenen. De voorzijde van het Huis is voorzien van zandstenen banden, lijsten, leeuwen- en mensenmaskers. De overige gevels zijn eenvoudiger uitgevoerd: de vensters hebben vlakke zandstenen omlijstingen. Een aantal keldervensters heeft hoekblokken en lateien van zandsteen. Jaartalankers met 1778 en 1883.

Van het interieur zijn vermeldenswaard de kelders met ribloze kruisgewelven uit de bouwtijd. Het huidige interieur van de bel-etage en de verdieping dankt zijn aanzien voor een groot deel aan de verbouwing uit 1883. Uit deze periode dateren onder andere de stucwerkplafond en de betimmeringen op de deuren in neoRococo stijl, de marmeren vloer en het smeedijzeren hekwerk in de hal en het beschilderde plafondstuk in de bibliotheek. Daarnaast is er een aantal oudere elementen als deuren, schouwen en beschilderd behang op het Huis aanwezig. Eetkamer in rechtervleugel voor met een zandstenen schouw met geprofileerde lijsten uit omstreeks 1720. Rood velours d'Utrecht behang, afkomstig uit het Mauritshuis. De salon links naast de zaal heeft een schouw met gebogen houten mantel (vroeg 18de-eeuws) houten boezembetimmering, spiegel en schilderstukje met Esther met fraai gestoken omlijsting. De lambrisering is in de 19de eeuw in dezelfde stijl bijgevoegd. In de linkervleugel een kamer met beschilderd behang uit het eind van de 18de eeuw met onder andere een gezicht op Almelo. Grijs marmeren schoorsteenmantel (eind 18de eeuw) met op de boezem een geschilderd familiestuk in bewerkte lijst (17de-eeuws). De kamers in deze vleugel zijn verkleind. Een gang is afgescheiden. In de kamer oostelijk hiervan een vroeg 18de-eeuwse schouw met ruiterportret gevat in bloemguirlandes en versierd met wapens. Trappenhuis uit 1883 met fraai gesneden balustrade in midden 18de-eeuwse vormen.

Waardering

HOOFDGEBOUW (Huis Almelo), behorend tot de historische buitenplaats Almelo is van bijzonder cultuurhistorisch en architectonisch belang

- wegens de ouderdom

- wegens de 17de-eeuwse architectuur

- wegens de gaafheid

- wegens de plaats die het inneemt binnen het 17de-eeuwse Hollands classicisme

- wegens de aan- en verbouwingen van 1883 in de stijl van het huis

- wegens de vrijwel gaaf bewaarde indeling van het interieur

- wegens een aantal met name genoemde interieuronderdelen

- wegens de ensemblewaarde als onderdeel van de buitenplaats