Instandhouding van archeologische rijksmonumenten
Vaak behelst de zorg voor archeologie niet meer dan het te laten zitten in de bodem en er niet aan te komen. In sommige gevallen is echter wel behoefte aan het treffen van instandhoudingsmaatregelen op een archeologische rijksmonument.
Regulier onderhoud
Een archeologisch rijksmonument kan bijvoorbeeld overgroeid raken waardoor de resten en informatie in de bodem worden beschadigd of zelfs vernietigd kunnen worden. Regulier maaien en het verwijderen van houtopslag is dan gewenst.
Inrichtingsmaatregelen
In sommige gevallen zal regulier beheer niet voldoende zijn en zijn ook inrichtingsmaatregelen gewenst. Bijvoorbeeld als archeologische resten dreigen te verdrogen. De aanleg van een hoogwatersloot kan dan een oplossing bieden. In andere gevallen staat het grondgebruik en de bijbehorende bodembewerking op gespannen voet met het streven om het archeologisch erfgoed zoveel mogelijk in de bodem te behouden. In dat soort gevallen kan in overleg met de eigenaren, meestal op initiatief van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, gekeken worden welke mogelijkheden er zijn.
Geen instandhoudingsplicht, wel regels voor wijzigen of aanpassen
Eigenaren (van grote organisaties tot privé grondeigenaren) zijn niet wettelijk verplicht om een archeologisch rijksmonument in stand te houden. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed probeert eigenaren door middel van betrokkenheid en kennisdeling wel te stimuleren dit te doen.
Voor het wijzigen of aanpassen van een archeologisch rijksmonument gelden echter wel regels. Zo is er voor bepaalde maatregelen altijd een vergunning nodig. Lees meer hierover in het onderwerp Monumentenvergunning.
Programma Instandhouding archeologische rijksmonumenten
Voor een deel van de rijksmonumenten ligt een instandhoudingsopgave. Er is behoefte aan afgestemd regulier beheer en soms ook aan het uitvoeren van inrichtingsmaatregelen. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed is hiervoor het programma ‘Instandhouding archeologische rijksmonumenten’ (2018-2021) gestart. Lees meer in de brochure 'Programma Instandhouding van archeologische rijksmonumenten'.
We starten dit jaar met een monitoring: door alle archeologische rijksmonumenten in het veld te bezoeken wordt de omvang van de instandhoudingsopgave duidelijk. Ook gaan we met eigenaren in gesprek om hen bewust te maken van hun rol in de zorg voor het erfgoed en om te kijken welke oplossingen mogelijk zijn. In het programma zal de Rijksdienst onderzoeken of er naast de bestaande instandhoudingssubsidie andere (financiële) instrumenten gewenst zijn. Lees meer op de pagina Financiering van onderhoud archeologische rijksmonumenten. Ook zal kennis over degradatie en instandhouding worden vergaard en gedeeld.