Betrokken organisaties
Diverse instanties zijn betrokken bij de uitvoering van het restitutiebeleid van cultuurgoederen uit de periode 1933-1945.
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is er voor iedereen die op zoek is naar informatie en advies over restitutie en herkomstonderzoek met betrekking tot cultuurgoederen die tijdens het naziregime zijn geroofd, geconfisqueerd of onder dwang zijn verkocht.
De RCE is eerste aanspreekpunt voor mogelijke rechthebbenden en collectiebeheerders voor vragen over restitutiebeleid, verzoekprocedures en herkomstonderzoek. Onderzoekers kunnen advies krijgen over het doen van herkomstonderzoek en verwezen worden naar beschikbare archieven en betrokken organisaties. Musea kunnen advies krijgen bij het doen van herkomstonderzoek naar bestaande collecties en bij onderzoek naar nieuwe aanwinsten.
De RCE geeft voorlichting over het restitutiebeleid en stimuleert kennisdeling die erop gericht is om herkomstonderzoek en het opsporen van mogelijke rechthebbenden te ondersteunen.
De RCE ontvangt verzoeken tot teruggave van objecten uit de rijkscollectie en behandelt deze namens de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het moet gaan om cultuurgoederen die tijdens het naziregime zijn geroofd, geconfisqueerd of onder dwang zijn verkocht. Voor restitutie van objecten uit de rijkscollectie vraagt de RCE namens de minister van OCW altijd advies aan de Restitutiecommissie, tenzij blijkt dat een verzoek evident niet onder het beleid valt.
De RCE beheert en onderzoekt de NK-collectie (Nederlands Kunstbezit-collectie), die bestaat uit werken die na de oorlog naar Nederland zijn teruggekeerd en daarna werden ondergebracht in de rijkscollectie.
De RCE coördineert het Netwerk Museale Herkomstonderzoekers Tweede Wereldoorlog. Dit netwerk komt 2 keer per jaar bij elkaar om ervaringen en ideeën uit te wisselen. (Startende) herkomstonderzoekers in dienst bij Nederlandse musea worden uitgenodigd om deel te nemen aan deze tweejaarlijkse bijeenkomsten. U kunt hiervoor een e-mail sturen naar restitutie@cultureelerfgoed.nl met vermelding van naam, functie, contactgegevens en bij welk museum u werkt. We nemen dan contact met u op om uw deelname te bespreken.
Ministerie van OCW
De minister van OCW is verantwoordelijk voor het restitutiebeleid en de financiering ervan. Deze stelt de diensten van het Expertisecentrum Restitutie en de Restitutiecommissie kosteloos ter beschikking, ook als het verzoek een kunstwerk betreft dat niet tot de rijkscollectie behoort.
Bij de rijkscollectie draagt het ministerie van OCW ook de kosten voor de notaris en het vervoer als er sprake is van teruggave. Bij andere collecties zijn de verzoeker en de huidige bezitter verantwoordelijk voor inschakeling van een notaris of een vervoerder en dragen zij de kosten.
Restitutiecommissie
De 'Adviescommissie restitutieverzoeken cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog', kortweg Restitutiecommissie, is een onafhankelijke commissie. Ze adviseert over restitutieverzoeken met betrekking tot cultuurgoederen die tijdens het naziregime zijn geroofd, geconfisqueerd of onder dwang zijn verkocht. Alvorens te adviseren kan de commissie het Expertisecentrum Restitutie opdracht geven voor een onderzoek.
Expertisecentrum Restitutie
Het Expertisecentrum Restitutie (ECR) verricht zelfstandig en in opdracht onderzoek naar bezitsverlies van cultuurgoederen ten gevolge van het naziregime en naar restitutie. De Restitutiecommissie of de overheid kan het ECR vragen om feitenonderzoek uit te voeren voor individuele restitutieverzoeken. Daarnaast draagt het ECR door fundamenteel wetenschappelijk onderzoek bij aan kennisontwikkeling op het gebied van roof, restitutie en herkomstonderzoek.
Expertisecentrum Restitutie (ECR) _ NIOD
Op de RCE Kennisbank staat een uitgebreid overzicht van (internationale) organisaties en commissies die zich met restitutie van cultuurgoederen uit de Tweede Wereldoorlog bezighouden.