Museumboerderij Mariahoeve, Putten
In de Puttense keuterboerderij Mariahoeve kun je het eenvoudige boerenleven van ruim 100 jaar geleden ervaren dankzij een bijzonder initiatief van de executeur-testamentair van de laatste eigenares.
Gemengd bedrijf
In 1905 koopt boerenknecht Corstiaan van den Brink een stuk land aan de Kiefveldersteeg in het westelijk buitengebied van het Gelderse Putten. Samen met zijn vrouw Maartje begint hij een gemengd agrarisch bedrijf. Twee jaar later verrijst de kleine boerderij. Op het erf komen allerlei bijgebouwen: een bakhuisje en schuren, een hondenhok, een kippenhok en hooibergen. Bij het complex met weiden en akkers horen een boomgaard en een moestuin. De kinderen werken mee; een boerenfamilie is ook een economische eenheid. Het leven op het land is hard. Maartje overlijdt in 1916 en ook 2 kinderen sterven op jonge leeftijd. Na Corstiaans dood in 1942 zetten zoon Gerrit en zijn zussen Steventje, Geertje en Maria het bedrijf voort. Zij blijven ongehuwd.
Spaarzaam leven
Met z’n vieren zetten ze het boerenbedrijf op zeer behoudende wijze voort, ingegeven door hun diep calvinistische aard en uit eerbied voor hun ouders. Ze gaan sober en uiterst spaarzaam met de beschikbare middelen om. Eieren en melk zorgen voor inkomsten. De verworvenheden van de moderne tijd doen slechts zeer beperkt hun intrede en dan nog in kleine stappen. Dat betreft zowel wooncomfort als bedrijfsvoering.
Mechanisatie en schaalvergroting gaan aan deze boerderij voorbij
Wasketel
In 1958 komt er elektriciteit, later volgen telefoon en – vooral voor de dieren – waterleiding. De was doen ze tot het laatst in een wasketel in het bakhuis. Hier bakken ze ook brood. De melk karnen ze zelf. Koken gebeurt op een kachel, die ook de enige warmtebron in huis is naast het fornuis in de keuken. Het werk op het zelfvoorzienende bedrijf gebeurt met mens- en paardenkracht en vele, vaak zelfgemaakte gereedschappen en hulpmiddelen. Moderne landbouwwerktuigen kopen ze nauwelijks. Mechanisatie en schaalvergroting gaan aan deze boerderij voorbij.
Oorspronkelijke interieurs
Als het complex in 2002 wordt ingeschreven in het rijksmonumentenregister als gaaf voorbeeld van een zelfvoorzienende keuterboerderij uit de eerste helft van de 20ste eeuw, wordt alleen het exterieur beoordeeld. Op dat moment is nauwelijks bekend wat het geheel zo uniek maakt: de oorspronkelijke interieurs van alle gebouwen met de originele inboedel.
De inboedel dateert uit verschillende perioden. De deels tweedehands inrichting uit de bouwperiode is zo nu en dan aangevuld met meubelen en andere inboedel die bijvoorbeeld door vererving is verkregen. Stoffering, meubilair, huisraad, uitzet, vaak verstelde kleding, kapotte brillen, kunstgebitten, boeken en ook het archief: alles ligt, staat en hangt er nog, al decennialang.
Je zou het vooroorlogse boerenleven hier zo weer kunnen oppakken
Vooroorlogs boerenleven
In de schuren en stallen ligt het traditionele en specialistische agrarische gereedschap, dat samen met enkele vroege machines getuigt van het veelzijdige werk op de boerderij. Je zou het vooroorlogse boerenleven hier zo weer kunnen oppakken. Nederland kent talrijke boerderijmusea, maar vrijwel nergens zijn de authentieke gebouwen en hun inboedel zo sterk verbonden met elkaar en de locatie, en met het leven en werken van de voormalige bewoners.
Ruim 350 erven
In 2003 overlijdt Maria als laatste van de 4 kinderen. Doordat ze allen uiterst zuinig leefden, blijkt er een behoorlijk kapitaal te verdelen over de meer dan 350 verre familieleden. Zij gaan ermee akkoord dat het pand een museum moet worden.
De boerderij met bijgebouwen en de grond komen toe aan de gemeente Putten, en het complex krijgt de naam Museumboerderij Mariahoeve. De Stichting Museumboerderij Kiefveldersteeg ontfermt zich over de inboedel en neemt de zorg voor het complex op zich. Dit alles bekostigt ze door entreegeld, aangevuld met inkomsten uit de theeschenkerij, bed & breakfast en camping, die zich achter de boerderij bevinden zonder het geheel te verstoren.
Meer informatie
Meer informatie of Museumboerderij Mariahoeve bezoeken? Kijk op mariahoeveputten.nl.
Bronnen
- Koldeweij, E. e.a. (2003). Binnen bij boeren. Zwolle: WBooks
- Overeen, B & B. Paasman (2008). Mariahoeve, drie gezusters en de strijd om het bestaan. Baarn: De Fontein
Tekst: Jeroen Westerman
Foto’s: Wouter van der Sar
Lees ook de verhalen achter andere interieurensembles