Belgische opstand
De afscheiding van België is een gebeurtenis die weinig militaire sporen lijkt te hebben nagelaten in het Nederlandse landschap. Toch is ook uit deze periode militair erfgoed bewaard gebleven. Zo liggen in de bossen bij Oirschot de resten van een militair kamp. Van 1832 tot 1834 verbleven hier tienduizenden Nederlandse soldaten.
Strijd tussen België en Nederland
Toen België in 1830 de onafhankelijkheid uitriep, betekende dit dat het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden opeens een stuk kleiner werd. Dat was tegen het zere been van Koning Willem I, die het leger mobiliseerde om orde op zaken te stellen. De strijd die volgde, met onder andere de Tiendaagse Veldtocht, kon niet voorkomen dat België onafhankelijkheid verkreeg. Met militair machtsvertoon wilde Willem I de Nederlandse eer redden en een sterkere onderhandelingspositie afdwingen. Noord-Brabant veranderde hierdoor in een militaire grenszone. De meeste soldaten waren bij burgers ingekwartierd, anderen in grens- en garnizoensplaatsen.
Oefenkamp, bos, akker en opnieuw oefenterrein
In de zomermaanden oefenden de soldaten op de heide. Bijvoorbeeld in een mobilisatiekamp bij Rijen en vanaf 1832 in een oefenkamp nabij Oirschot. Nadat de spanning tussen Nederland en België afnam, verloor het oefenkamp zijn functie. In 1834 werd het kamp ontmanteld en vertrokken de soldaten. Daarna transformeerde de plek tot bos en akkerland. Dit bleef zo tot Defensie het terrein enkele jaren geleden weer in gebruik nam als oefenterrein.
Op het eerste oog lijkt er weinig te herinneren aan het kamp, maar onder de grond is dat anders
Wat is er nog terug te zien?
Op het eerste oog lijkt er weinig te herinneren aan het kamp, maar onder de grond is dat anders. Ondanks het tijdelijke karakter (het kamp bestond vooral uit tenten) en grondverstoringen door latere akkerbouw zijn veel ‘zachte’ sporen goed bewaard gebleven. Zo deden amateurarcheologen honderden vondsten: musketkogels, knopen, erekruizen, onderdelen van wapens en scherven. En al is de oude bebouwing voor het oog niet zichtbaar, met behulp van het Actueel Hoogtebestand Nederland zijn aan de reliëfverschillen de locaties van tenten, kantines, kookkuilen, latrines, drenkkuilen en wasplaatsen terug te zien.
Cultuurhistorische betekenis en de rol van de RCE
Een aantal jaar geleden is de oorspronkelijke plek van het oude legerkamp toegevoegd aan een groot oefenterrein van Defensie. Om daar ook met tanks en ander zwaar legermateriaal te oefenen, was herinrichting noodzakelijk. De RCE deed archeologisch onderzoek en adviseerde Defensie vervolgens hoe de bijzondere overblijfselen van het kamp het best bewaard konden blijven. Zeker als sommige resten zichtbaarder gemaakt worden en er informatievoorziening komt, kan de locatie een herinneringsplek vormen, die herinnert aan het Nederland dat in de 19e eeuw zijn vorm kreeg.