Draagvlak en kwaliteit
De Omgevingswet biedt meer ruimte voor eigen initiatief. Door belanghebbenden zoals burgers, ondernemers, maatschappelijke organisaties en bestuursorganen vroegtijdig te betrekken bij het proces van de besluitvorming kan draagvlak worden vergroot. Hoe kan het genereren van draagvlak samengaan met het streven naar kwaliteit in project en proces?
Vroegtijdige betrokkenheid van inwoners, belanghebbenden en initiatiefnemers bij planontwikkeling bespaart tijd, is de gedachte achter de Omgevingswet. Maar er zijn kanttekeningen te maken bij het werken aan draagvlak in een vroeg stadium van een project.
Maarten Van der Leeden (beleidsadviseur ruimtelijke ontwikkeling in het buitengebied gemeente Rheden): “Meer draagvlak is fijn, maar het proces wordt er niet sneller van en de hoeveelheid wordt er ook niet minder door. Het kost tijd om een initiatiefnemer beter te begeleiden om tot een kwalitatief goed plan te komen. Maar je wilt ook voorkomen dat er willekeur insluipt. Je moet ook goed kunnen verantwoorden waarom dit plan nou nét binnen dit maatwerkidee valt. Als je het met alle partijen aandurft om de zoektocht aan te gaan, ook bij het nemen van beslissingen, levert dat kwaliteit op. Daar wordt het plan beter van, net als de relatie tussen initiatiefnemers, ondernemers, inwoners en de gemeente - juist op het moment dat je wat meer de samenwerking opzoekt.” Bij deze manier van werken moet het bestuur goed worden meegenomen om een buitenspelpositie te voorkomen. “Dat is ook wat de Rhedense raad wil, omdat we niet op voorhand weten waar we tegenaan zullen lopen.”
In Rheden worden gebiedspaspoorten opgesteld voor het buitengebied. In een gebiedspaspoort wordt een ontwikkelkader opgesteld waarin de cultuurhistorische waarden geborgd zijn. De gesprekken die hebben geleid tot het gebiedspaspoort vonden plaats aan een zogenoemde gebiedstafel, een nieuw instrument uit de ‘Omgevingsvisie buitengebied’. Een eerste pilot is succesvol afgerond. Het participatieproces heeft tijd gekost, maar is goed verlopen.
Marjolein Sanderman (beleidsadviseur erfgoed gemeente Rheden): “De raad was lovend over het participatietraject dat hieraan vooraf is gegaan. Als je er veel energie in stopt wordt het draagvlak groter, en met een groter draagvlak is de kans op willekeur kleiner. Maar het moet nog blijken of dit tijdwinst op gaat leveren.”
Een praktische tip kan veel tijd en verwarring voorkomen.
Henry Kranenborg (senior beleidsadviseur cultureel erfgoed gemeente Zwolle): “Het is belangrijk dat keuzes goed worden beredeneerd. In het verleden werd er nogal eens vanuit één perspectief gekeken. We hebben een bestuur dat in alle wijsheid een besluit moet nemen, maar je moet het voorwerk dan wel op een goede manier gedaan hebben." Ook daar kan een praktische tip veel tijd en verwarring voorkomen: "In Zwolle is nog geen standaard checklist voor projectleiders over hoe je erfgoed betrekt in je planontwikkeling. Het zou een hoop tijd schelen als een projectleider bij alle disciplines langs is geweest, al was het maar met de vraag: ‘moeten we jou benaderen?’ als je ergens begint met een gebied of project."
Tips
-
Vroegtijdig draagvlak creëren levert niet zozeer procesversnelling op, maar is een middel om gezamenlijk tot een gesprek te komen zodat uiteindelijk sterker gedragen keuzes kunnen worden gemaakt.
-
Check bij het opstellen van een omgevingsvisie of alle disciplines zijn aangehaakt en op welk tijdstip in het proces. Een checklist kan hierbij helpen.