Erfgoed onder de aandacht bij de veiligheidsregio

De afdeling Risicobeheersing is hiervoor het juiste aanspreekpunt. Onderstaande aanknopingspunten kunnen u als erfgoedbeheerder ondersteunen om met het onderwerp cultureel erfgoed  aan te haken bij het crisisbeleid van uw regio.

Aanknopingspunt: Regionaal Risicoprofiel

Iedere veiligheidsregio maakt een Regionaal Risicoprofiel dat voortborduurt op het Nationaal Veiligheidsprofiel. Diverse veiligheidsregio’s hebben op eigen initiatief cultureel erfgoed in hun risicoprofiel opgenomen. In dit overzicht van de risicoprofielen ziet u de eventuele opname van cultureel erfgoed in deze plannen.

Aanknopingspunt: Cultuurconvenant

Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft met meerdere regio’s en gemeenten een cultuurconvenant afgesloten voor de periode 2017-2020. In dit convenant staat het volgende: ‘Partijen spannen zich gezamenlijk in om de (..) aandacht voor het cultureel erfgoed bij rampen en calamiteiten te vergroten om zo mogelijke schade en verlies zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken’. In dit overzicht leest u of uw regio of gemeente het cultuurconvenant 2017-2020 heeft afgesloten.

Aanknopingspunt: Bestuurlijke netwerkkaarten

Instituut Fysieke Veiligheid (IFV) heeft Bestuurlijke Netwerkkaarten opgesteld. Deze kaarten beschrijven de bestuurlijke verantwoordelijkheden en verplichtingen in crisisbeheersing. Op het terrein van cultureel erfgoed is er de Bestuurlijke Netwerkkaart 24: Cultureel Erfgoed.  Dit is voor erfgoedbeheerders een goed aanknopingspunt voor een gesprek met de veiligheidsregio. Bij de kaart hoort een bevoegdhedenschema. Daarin staan beschermingsmaatregelen, de uitvoerende instanties en uitleg over de wettelijke basis. De netwerkkaart is een belangrijk instrument voor bestuurders in een crisissituatie, maar ook voor degenen die hen adviseren, zoals beleidsteams. De kaart is bedoeld als handvat en oriëntatiepunt om tijdens een dreiging of crisis de eigen besluitvorming en aanpak te kunnen vormgeven. Ook kan de kaart gebruikt worden als naslagwerk tijdens de respons en bij oefeningen of het opstellen van crisis- en bestrijdingsplannen. 

Aanknopingspunt: gemeente

Bij de eigen gemeente kunt u navragen wat de gemeente heeft geregeld op het gebied van risico- en crisisbeheersing. Veel gemeenten in Nederland hebben bij voorbeeld scenario’s klaarliggen of zijn bezig met het inventariseren van kwetsbare plekken in de gemeente voor overstroming, wateroverlast, hitte en droogte ('stresstest light'). Als de gemeente geen informatie heeft, kunt u contact opnemen met het waterschap.

Aanknopingspunt: Impactanalyse water

Met de Handreiking Impactanalyse Wateroverlast en Overstromingen brengen veiligheidsregio's de impact van ernstige wateroverlast en overstroming in beeld. Samen met de betrokken partijen komt de veiligheidsregio vervolgens tot een analyse van de impact op onder andere kwetsbare objecten. Daar valt cultureel erfgoed onder. In de Handreiking is erfgoed in een bijlage (pag. 66) opgenomen waarbij uitleg staat over de verschillende domeinen van cultureel erfgoed. Het is voor de veiligheidsregio een eerste houvast.

Aanknopingspunt: EU-richtlijn Overstromingsrisico’s

De Europese Richtlijn Overstromingsrisico’s (ROR) heeft als doel de negatieve gevolgen van overstromingen te beperken voor de gezondheid van de mens, het milieu, het culturele erfgoed en de economische bedrijvigheid. Het verplicht de EU-lidstaten om een risicobeoordeling, overstromingsrisicokaarten en overstromingsbeheerplannen op te stellen. In Nederland is vaak sprake van al bestaand beleid. Zo wordt de risicokaart gebruikt als overstromingsrisicokaart en zijn diverse overstromingsbeheersmaatregelen regionaal verankerd. Het is goed om na te gaan in hoeverre cultureel erfgoed in het overstromingsbeheersplan is opgenomen en welke vervolgacties er zijn. Dat kan bij uw veiligheidsregio, maar ook bij het waterschap.