Het webinar is online terug te kijken.

Tijdens dit webinar vertellen drie onderzoekers over hun recente heide- of stuifzandonderzoek in België en Nederland. Welke nieuwe kennis over de ontstaansgeschiedenis van deze landschappen leverde dit op? En welke consequenties heeft dit voor het beheer van heiden en stuifzanden?

Historische ecologie heidevelden en stuifzanden

Als sinds de Bronstijd komen in de zandgebieden van Noordwest-Europa kleine heidevelden en zandverstuivingen voor. Meestal doordat prehistorische boeren hun woonomgeving zwaar begraasden, waardoor de oorspronkelijke bosvegetatie plaatsmaakte voor een meer open (gras)heidelandschap of stuifzandgebied en ook de onderliggende bodem door podzolisatie verarmde. Door bevolkingstoename en nieuwe ontginningen nam de hoeveelheid heide in de IJzertijd verder toe.

Het duurde echter tot ver in de middeleeuwen dat heidevelden zich echt grootschalig ontwikkelden, eerst in Zuid-Nederland, later elders. De boeren in de zandgebieden specialiseerden zich vanaf de 14e-15e eeuw steeds meer in grootschalige schapenteelt en voerden ook plaggenbemesting in als innovatie in hun landbouwbedrijf. Op plekken waar de heidevegetatie het zwaarst werd belast, ontstonden zelfs grootschalige zandverstuivingen: een verwoestijning die vooral na de middeleeuwen hand over hand toenam.

Hoewel dus een symbool van vroegere overbelasting van het leefmilieu, vormen beide landschapstypen tegenwoordig belangrijke ecosystemen, waarvoor Nederland en België binnen Europa een bijzondere verantwoordelijkheid hebben.

Aanmelden

De bijeenkomst vindt online plaats, maar aanmelden is wel noodzakelijk. Aanmelden kan via de knop hieronder.

Vooraf ontvangt u een link naar de online bijeenkomst.

Organisatie

De lezingenreeks wordt georganiseerd door Otto Brinkkemper (RCE) en Theo Spek (RUG-KCL). Elke vierde donderdag van de maand is er tussen 13.30 en 16.00 een bijeenkomst waarin drie sprekers uit verschillende delen van Nederland en soms ook uit België of Duitsland vertellen over hun onderzoek. De lezingen duren ca 25 minuten, gevolgd door 15 minuten vragen en discussie o.l.v. de organisatoren. Alle lezingen worden opgenomen en via de website van de RCE beschikbaar gesteld, waardoor geïnteresseerden desgewenst ook op een later tijdstip de bijeenkomst kunnen volgen.

Programma

Tijd	Onderdeel
13.20 uur	Digitale inloop
13.30	Welkom en inleiding door Theo Spek, moderator
13.35	Stuifzand in Nederland: al duizenden jaren een samenspel tussen mens en natuur Harm-Jan Pierik, RCE
14.15	Sporen van het veranderende heidelandschap in de Kempen (focus Kalmthoutse heide): inspiratie voor vandaag en morgen Geert de Blust & Jan Bastiaens, Universiteit Antwerpen / Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed
15.00	Historische ecologie van het heide- en stuifzandlandschap van het Lutterzand: onderzoeksresultaten en toepassingsmogelijkheden Harm Smeenge, Unie van Bosgroepen
	Vragen en discussie n.a.v. de vragen uit de chats
16.00	Afronding, vervolg en afsluiting door de moderator

Data en sprekers van de volgende 6 bijeenkomsten in 2021 (onder voorbehoud)

Elke bijeenkomst is van 13.30-16.00 uur

3. Rivierengebied, donderdag 22 april
4. Veenmoerassen, donderdag 27 mei
5. Beekdalen, donderdag 24 juni
6. Historische akkers, 23 september
7. Duinen, 28 oktober
8. Waddengebied, 25 november