Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed start webdossier ‘Energiecrisis en erfgoed’
De energieprijzen stijgen enorm en dit treft iedereen, ook musea, kerken, kastelen, buitenplaatsen en woonhuismonumenten. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) ontvangt vanuit verschillende kanten berichten waarin zorgen worden geuit over hoe eigenaren en beheerders de komende winterperiode doorkomen dan wel hun exploitatie rond moeten krijgen.
Diverse media vragen terecht aandacht voor deze problematiek. De RCE kan de oorzaak van de problemen helaas niet wegnemen. Wel kan de RCE kennis en ervaring inzetten om te helpen om het energieverbruik te verlagen. Deze informatie staat op deze website.
[De tekst gaat verder onder de foto]
Korte termijn suggesties
‘Energiecrisis en erfgoed’ is bedoeld voor korte termijntips om het energieverbruik te verlagen en om eigenaren en beheerders te informeren over de invloed van binnenklimaat-maatregelen op het erfgoed. Een paar bekende maatregelen zijn tochtprofielen, dikke gordijnen sluiten, alleen de ruimtes verwarmen waarin je verblijft en de verwarming lager zetten. Ook is lokaal bijverwarmen door bijvoorbeeld een infraroodpaneel een tijdelijke oplossing. Niet alles is - vanuit erfgoedbeheer bezien - overal mogelijk, maar onze specialisten kunnen heel goed duiden wat er wel mogelijk is in musea, kerken, kastelen en andere monumenten.
Nú plannen maken voor de toekomst
Binnen de RCE heeft Programma Erfgoed en Duurzaamheid de taak om de verduurzaming van erfgoed te stimuleren. De huidige energiecrisis maakt duidelijk hoe belangrijk die verduurzaming is. Het is weliswaar geen korte termijn oplossing, maar het is wel belangrijk om niet te wachten met inventariseren, plannen maken, vergunningen aanvragen en dergelijke, zodat volgende zomer al gestart kan worden met het realiseren van (de eerste) verduurzamingsmaatregelen. Daar heb je immers volgende winter profijt van.
Routekaart verduurzaming Monumenten
Met de hele erfgoedsector is de Routekaart Verduurzaming Monumenten in het najaar van 2018 vastgesteld met doelstellingen om energie te besparen. Met elkaar willen we naar 40% minder CO2 uitstoot in 2030 en 60% in 2040. Het Rijk onderschrijft en ondersteunt deze doelstelling. Samen met de partners van de routekaart geven we hier invulling aan.
Rol van Gemeenten
De meeste verduurzamingsmaatregelen bij monumenten zijn vergunningplichtig, omdat je iets verandert aan het gebouw. Een omgevingsvergunning dien je in bij de gemeente, die beoordeelt het plan en verleent uiteindelijk de vergunning. Uitgangspunt hierbij is dat de verduurzaming en behoud van cultuurhistorische waarde samengaan en dat er geen risico’s zoals vochtophopingen ontstaan. Dat is ook in het belang van de eigenaar. Door de huidige energiecrisis zullen eigenaren en beheerders van monumenten en erfgoed naar verwachting massaal gaan kiezen voor verduurzaming en daardoor bij gemeenten terechtkomen.
De ervaring leert dat woningeigenaren vooral in de planfase geholpen zijn met goede adviezen. Wat mag wel en wat mag niet? Waar moet je aan denken als je gaat isoleren? En waar kun je alle benodigde informatie vinden zonder dat je overspoeld raakt? Informatieverstrekking is heel belangrijk. Zo kunnen gemeenten ervoor zorgen dat woningeigenaren de juiste keuzes maken en de stap naar verduurzaming kunnen én durven zetten. Waar gewenst pakt RCE haar rol als kennisleverancier.
Ja, tenzij houding
Als Rijksdienst willen we uitdragen dat ook monumenten kunnen en moeten verduurzamen! Hierbij hanteren we het uitgangspunt, dat het feit dat het erfgoed is geen barrière is voor verduurzaming, maar dat het onderdeel is van de oplossing. Dus ja, het is maatwerk, maar het kan wel! En ja, er zullen altijd hele bijzondere monumenten zijn waar het echt niet op te lossen valt, maar dat is eerder uitzondering dan regel. Mede in het licht van deze energiecrisis kijken we dus echt naar de opgave vanuit een ‘ja-tenzij houding’ en we hopen dat andere partijen dat ook doen of gaan doen.