Leo Gestel, Liggend naakt, ca. 1930

Zijn koosnaam was Leonardo. Zo noemden zijn vrienden Leo Gestel (1881 - 1941) op de Rijksacademie van Beeldende Kunsten. Dat de vergelijking met de grote Italiaanse meester hem niet onwelgevallig was blijkt: hij zou zijn hele leven zijn werk signeren met deze naam. Gestel liet bij zijn dood meer dan 5000 werken na. Het merendeel legateerde zijn vrouw na haar dood in 1961 aan de Rijksacademie die het in 1981-1982 overdroeg aan de Rijksdienst Beeldende Kunst, een voorganger van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. In 1993 werd het legaat dat zich nog in de oude staat in kranten en mappen bevond, bewerkt door een studente kunstgeschiedenis uit Leiden. Dat werd in 1996-1997 opnieuw gedaan, ditmaal voor een tentoonstelling in de Kunsthal in Rotterdam. Toen zijn veel werken voorzien van opzetkartons en passe-partouts.

Gestel zal de volgende zijn in de reeks digitale Monographs die het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) onlangs lanceerde met Jan Sluijters (1881-1957) als eerste. Leuk detail: Sluijters en Gestel waren goede vrienden. De bedoeling is dat het RKD zijn bronnenmateriaal over Gestel publiceert en de Rijksdienst diens kunstwerken zichtbaar maakt. Dat zijn er heden nog altijd ongeveer 4300.

Het legaat valt uiteen in drie categorieën. Ongeveer 150 schetsboekjes, kleine losse studies en schetsen en dan een groep grote uitgewerkte tekeningen, waarvan het afgebeelde Liggend naakt uit ca. 1930 een voorbeeld is. Duidelijk zichtbaar is rechtsonder het atelierstempel dat door de executeurs testamentair op de werken is gezet. Daarnaast kwamen nog ongeveer 60 glas-in-loodramen in de rijkcollectie die al voorzien was van acht rijksaankopen van net voor en na de oorlog.

Gestel heeft zijn hele leven naar een stijl gezocht en in dat zoeken was hij een rusteloos man. Hij reisde veel, naar Duitsland, Italië, Majorca, België, vaak in gezelschap van zijn vrouw An Overtoom, kunstenaarsvrienden zoals Else Berg en Mommie Schwarz en de familie van de Bergense kunsthandelaar Piet Boendermaker.

Gestel begon met het maken van schilderijen in wat als stijl het Amsterdamse luminisme wordt genoemd, later experimenteert hij met het kubisme en het expressionisme. Hij was echter meer een tekenaar dan een schilder. Een virtuoze tekenaar. Vanaf begin jaren dertig tot aan zijn dood heeft hij eigenlijk alleen tekeningen gemaakt. Hij tekende alles. Vrouwen, portretten en koppen, boeren, vissers en andere 'types', baders, baadsters en 'femelles' alsook paarden en koeien, landschappen en scenes uit het circus. Ook maakte hij toegepast werk: vignetten, affiches en hij ontwierp tapijten. Zijn laatste werk, een wandschildering in het postkantoor in Hilversum, kon hij niet voltooien. Hij overleed aan een maagkwaal waar hij zijn hele leven last van heeft gehad. Een van zijn vrienden maakte het na de oorlog af.