Familie 'De Koning' reist door naar Zwitserland

Performancekunstenaar PINK de Thierry

PINK de Thierry is de kunstenaarsnaam van Helen Scheerder (1943-2023). Ze studeerde drama aan het conservatorium in Brussel en acteerde in de jaren zeventig in diverse theater- en televisieproducties. Vanaf 1968 was ze met kunstgroep Mass Moving betrokken bij een aantal performances en ging ze zich steeds meer interesseren voor beeldende kunst.

Tussen 1980 en 1995 voerde PINK een aantal performanceprojecten uit met telkens een hoofdrol voor de drie-eenheid Man Vrouw Kind (MVK), oftewel: familie 'De Koning' (de kunstenaar, haar man Donald en hun dochter Sara). Ze isoleerde het gezin uit de gebruikelijke context en speelde met de grens tussen privé en openbaar waardoor het publiek voyeur werd. De projecten waren meestal combinaties van performance, installaties, foto's en videokunst en werden in het publieke domein uitgevoerd. Grote 'staatsieportretten' van MVK en soms ook video- en filmmateriaal zijn van de projecten overgebleven, zo ook de lichtsculptuur ‘Standing Stone’.

Standing Stone

In de performance ‘Standing Stone’ uit 1989 wandelden MVK met een zwerfkei (2500 kg, 1700 miljoen jaar oud en 150.000 jaar geleden van Zweden naar Nederland gerold) als hun enige bagage vanuit Amsterdam naar de Noordzeekust bij Zandvoort. Omdat het niet goed mogelijk is om in één dag van het atelier in Amsterdam naar de bestemming te lopen werd besloten om te overnachten in het Frans Hals Museum in Haarlem. De volgende dag wandelden MVK van Haarlem naar Zandvoort en stonden vervolgens boven op de zwerfkei, geplaatst in de branding op het punt tot waar het gletsjerijs ten tijde van Saalien ooit reikte. Daar werd vervolgens een 'staatsieportret' gemaakt van MVK, staand boven op de zwerfkei in de branding. De zwerfkei werd later voor het toenmalige atelier van PINK – het beginpunt van de wandeling - aan de Overtoom 16 in Amsterdam geplaatst. De eeuwenoude zwerfkei is een metafoor voor de continuïteit en duurzaamheid van de natuur en natuurverschijnselen, terwijl de familie zelf symbool staat voor de mens en de mensheid tegelijk. De kracht van het gezin is de continuïteit en voortdurende herhaling ervan.

Lichtsculptuur

De lichtsculptuur, die nu in St. Gallen te zien is, is een voorstudie voor de performance 'Standing Stone', bestaande uit een tweezijdige lichtbak met afbeeldingen aan de voor- en achtkant van de drie-eenheid MVK te zien, staande op een zwerfkei. De lichtbak was voor het eerst te zien in de tentoonstelling ‘PINK WORKS’ in het Stedelijk Museum Amsterdam in het voorjaar van 1989.

In 2022 schonk PINK ‘Standing Stone’ met nog twee andere werken van haar hand aan de Rijkscollectie RCE waarna het in 2023 in bruikleen gegeven kon worden aan het Frans Hals Museum voor de eerste overzichtstentoonstelling van PINK ooit: ‘PINK de Thierry – leven in kunst’. Met de tentoonstelling ‘Burning Down the House: Rethinking Family’ ontwart Kunstmuseum St.Gallen anno 2024 enkele van de cruciale problemen, overtuigingen en tegenstrijdigheden die het gezin als instituut belichaamt en reist de familie 'De Koning' door naar Zwitserland. De tentoonstelling is tot 8 september te zien in Kunstmuseum St. Gallen in Zwitserland. 

Deze blog Kunstwerk van de Maand is geschreven door Sylvia van Schaik, conservator Moderne toegepaste kunst en design bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE).

Luistertip: de podcastserie Wie Wat Bewaart wijdde in 2023 een aflevering aan PINK de Thierry met een overzichtstentoonstelling in het Frans Hals Museum als aanleiding.