De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) onderzoekt met vijf gemeenten in een proeftuin de warmtetransitie voor hun historische centrum. De centra van de steden Hoorn, Bergen op Zoom, Leeuwarden, Voorburg en Kampen bevatten veel monumenten die soms moeilijk te isoleren zijn. Bovendien vormen deze centra door de dichte bebouwing een uitdaging voor nieuwe gezamenlijke systemen met duurzame warmtetechnieken.
Uit een eerdere verkenning in de historische binnensteden van Middelburg, Amersfoort en Maastricht is gebleken dat er meer mogelijk is dan slechts te wachten op de komst van hernieuwbaar gas. Binnen de proeftuin onderzoeken we nu:
welke warmte-alternatieven geschikt zijn, naast duurzaam gas, om historische centra aardgasvrij te maken;
welke clusters er zijn te onderscheiden in historische wijken van gemeenten en welke warmte-alternatieven hier goed bij passen;
hoe een ideaal stappenplan eruitziet om te komen tot een Warmtetransitievisie voor historische binnensteden/wijken;
welke hindernissen er te nemen zijn bij het realiseren van aardgasvrije historische centra/wijken;
wat de eerste stappen zijn richting het Wijkuitvoeringsplan voor de historische kern.
Techniekenkaarten voor Maastricht. Disclaimer: deze kaarten zijn een technische verkenning van De WarmteTransitieMakers en geen definitief plan van gemeente Maastricht.
De proeftuin in fases
Dit is de basis voor het uit te voeren WTV-traject, waarbij zowel erfgoed- als duurzaamheidsadviseur(s) van de gemeente betrokken zijn. We bespreken relevante beleidsplannen, bronnenstrategie, voorkeuren et cetera. Voorafgaand willen we van de gemeente zoveel mogelijk informatie ontvangen.
Bespreken van het concept stappenplan voor de gemeente, waarin we de stappen bespreken binnen de proeftuin én kijken welke stappen er daarna te nemen zijn.
Onderzoek naar de warmtevraag en de potentie voor collectieve warmtelevering. Hoe kunnen deze ingezet worden voor het historische centrum?
Opstellen van rapportage en techniekkaart (concept). We stellen de techniekkaart op, inclusief rapportage over de totstandkoming, op basis van de volgende informatie:
Segmentatie gebruiksclusters
Pand- en buurteigenschappen
Gemeentelijke context en voorkeuren (stap 1)
Beschikbare bronnen (stap 3)
Presentatie van de concept techniekkaart. In deze presentatie wordt de techniekkaart gepresenteerd aan de gemeente en feedback opgehaald.
Presentatie van de definitieve techniekkaart. In deze presentatie wordt de techniekkaart inclusief verwerkte feedback gepresenteerd aan de gemeente. Tevens houden wij een korte projectevaluatie.
Het evalueren van de methodiek, techniekkaart en stappenplan. Het maken van de definitieve, beproefde versies hiervan met als doel om een generiek stappenplan op te stellen als hulpmiddel voor andere gemeenten.
Aangeven van leerpunten en aanscherpen van generiek plan voor andere gemeenten op basis van de proeftuin. De RCE maakt na afloop een eindrapportage.
Voor welke gemeenten
De proeftuin is bedoeld voor steden en dorpen met een monumentale kern bestaande uit meerdere clusters bebouwingstypen. De gemeente wil in 2024 aan de slag met haar warmtetransitievisie (wijkuitvoeringsplan) voor waardevolle erfgoedgebieden. De gemeenten worden hierbij begeleid door een van de volgende bureaus, in samenwerking met de RCE:
