Erfgoedparticipatie Faro

Cultureel erfgoed brengt mensen samen en is van grote waarde voor de samenleving op ruimtelijk, sociaal en economisch vlak. Het is dan ook van belang om in de zorg voor dat erfgoed de vraag te stellen: waarom en voor wie bewaren we het, en hoe zijn mensen betrokken? Dat is net zo belangrijk als vragen over hoe je erfgoed het best beschermt, restaureert, etc. Stel de mens en de samenleving en hún relatie met erfgoed centraal. Dat is waar het Europese Verdrag van Faro voor pleit.

In 2005 publiceert de Raad van Europa het verdrag ‘De waarde van cultureel erfgoed voor de samenleving’, kortweg het Verdrag van Faro. Genoemd naar de plaats in Portugal waar het tot stand kwam. De mens staat in het verdrag centraal en de benadering is niet alleen expert-gedreven. Het is immers de mens die betekenis aan het erfgoed geeft. Iedereen heeft daar recht op en dus is het belangrijk dat iedereen die dat wil, niet alleen toegang heeft tot erfgoed, maar ook kan meebepalen wat erfgoed is en hoe ermee wordt omgegaan. Juist cultureel erfgoed rechtvaardigt de grootst mogelijke democratische participatie.

Ondertekening en ratificatie van het verdrag

Het Verdrag van Faro benoemt ook een beweging in de erfgoedsector die steeds sterker wordt: de inzet van cultureel erfgoed om maatschappelijke doelen te verwezenlijken. Denk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt die samen werken aan het onderhoud van een fort. Of bijvoorbeeld de Sint Maartensviering in Utrecht die zorgt voor sociale cohesie omdat verschillende stadsbewoners met elkaar in contact komen. Het filmpje hieronder toont ter inspiratie drie Nederlandse praktijkvoorbeelden.

Voor instellingen en overheden waar de mens al centraal staat in de zorg om het erfgoed, is het Verdrag van Faro een stimulans om verder te gaan op de ingeslagen weg. Voor andere betekent het vaak een nieuwe manier van werken. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, waar de RCE deel van uitmaakt, wil het Faro-gedachtegoed een plek geven in de erfgoedsector. Het moet een vanzelfsprekend en integraal onderdeel worden van de Nederlandse erfgoedpraktijk.

Een belangrijke mijlpaal in dit proces is de ondertekening van het Verdrag van Faro door de regering in januari 2024. Als ook het parlement het verdrag goedkeurt (ratificeert), treedt het in werking. Naar verwachting zal ratificatie op zijn vroegst in 2026 plaatsvinden. Het verdrag geldt voor Europees Nederland en Caribisch Nederland (Bonaire, Saba en Sint Eustatius).

Videospeler
00:00
00:00
00:00
Gebruik pijl omhoog/omlaag om het volume te verhogen/verlagen.