Cultuurhistorische optocht Saasveld - verbindend element in Twents dorpsleven
De inwoners van Saasveld organiseren sinds 1926 ongeveer om de tien jaar de Cultuurhistorische optocht Saasveld. De organisatie lijkt elke keer als vanzelf op gang te komen, zo verweven is de optocht met het dorp en zijn inwoners. Ook jongere generaties helpen mee de dorpsgeschiedenis tot leven te brengen.
Hoe de optocht tot stand komt
Als er weer een optocht komt in Saasveld, begint het te gonzen in de buurten en verenigingen van het dorp. Het bestuur van de optocht organiseert een inschrijfavond en plaatst daarvoor een oproep in het parochieblad, lokale kranten en tegenwoordig ook op Facebook. "Ook al is de laatste optocht alweer tien jaar geleden, op de inschrijfavond komen dan meteen zo'n 150 mensen af", vertelt Bart Gehring, die pr en communicatie doet. "Daaraan zie je de betrokkenheid en saamhorigheid in zo'n gemeenschap als Saasveld."
De cultuurhistorische optocht maakt zichtbaar dat de Saasvelders trots zijn op hun dorp en de geschiedenis ervan, vertelt Gehring. Het verklaart ook het onverminderd enthousiasme voor de optocht elke keer dat deze gehouden wordt. Voorzitter Ben Munsterhuis: "Zelf hielp ik als jongen al mee wagens opbouwen. Sommige buurten zijn twee, drie maanden intensief bezig met de uitbeelding van hun thema, op wagens of in loopgroepen, of allebei. Dat geeft natuurlijk een geweldige binding, ook onder jongeren."
Tradities en geschiedenis levend houden
De deelnemers aan de optocht verbeelden allerlei elementen uit de geschiedenis van Saasveld en de regio. De thema's variëren van voetbal uit de jaren zeventig tot oude ambachten en de boerentraditie van het 'bruid halen' bij een huwelijk. Ook lokale mythes, verhalen en gezegdes komen in de optocht tot leven: middeleeuwse roofridders, de burcht Saterslo, de gouden tafel die verborgen zou liggen in het Molenven. "De optocht is een doorgeefluik van cultuurhistorie aan volgende generaties", zegt Gehring daarover.
"Saasveld weet deze traditie keer op keer weer over te dragen op nieuwe generaties"
Verbinding en trots in de gemeenschap
"Wij vinden de optocht al geslaagd voordat hij begint", vertelt Munsterhuis, waarmee hij bedoelt dat het hem niet alleen om de optocht zelf gaat. Het gaat hem ook - en misschien wel vooral - om wat de voorbereiding van de optocht teweeg brengt in Saasveld: interesse voor de eigen geschiedenis, saamhorigheid en gemeenschapsgevoel. "Ik vind het ontzettend belangrijk dat je een bijdrage levert aan de leefgemeenschap waar je deel van uitmaakt. Daar moet je iets moois van maken. Niet achterover leunen, gewoon aanpakken", zegt hij.
De cultuurhistorische optocht maakt Saasvelders trots op hun dorp en gemeenschap, daarvan zijn Munsterhuis en Gehring blijvend overtuigd. Munsterhuis roemt daarnaast de betrokkenheid van jongeren bij de optocht. Ook de jeugd doet mee aan het levend houden van de Saasveldse geschiedenis en wordt zich bewust van hoe het leven vroeger was, aldus Munsterhuis. "Neem nou de kerken die dichtgaan", vult Gehring aan. "Ik vind het belangrijk dat jongere generaties het cultuurhistorische belang van de kerk beseffen. Het is niet alleen het gebouw dat er staat, maar ook het instituut en het verhaal daarachter."
Waarom past de Cultuurhistorische optocht Saasveld bij het Verdrag van Faro?
In Saasveld brengt de cultuurhistorische optocht dorpsbewoners bij elkaar doordat ze gezamenlijk de schouders zetten onder een groot evenement dat het dorpsverleden tot leven brengt. Dit geeft een gevoel van trots op de eigen gemeenschap en verbinding tussen de mensen die deze gemeenschap vormen. Door tradities, verhalen en mythes uit allerlei fasen van de dorpsgeschiedenis en de regio letterlijk zichtbaar te maken, blijven ze voortbestaan. Deze levende geschiedenis versterkt de identiteit van de Saasvelders en laat zien hoe het hedendaagse Saasveld met het verleden is verbonden.
De RCE en het Faro-programma
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) ziet projecten en initiatieven als de Cultuurhistorische optocht Saasveld als voorbeeld van de Faro-werkwijze. Het Verdrag van Faro stelt niet het erfgoed maar de mens centraal en draagt als titel 'de waarde van erfgoed voor de samenleving'. De RCE is van mening dat participatie en initiatieven uit de samenleving een vanzelfsprekend onderdeel van de erfgoedpraktijk moeten zijn.