Archeologie voor vrijwilligers en de Erfgoedwet
Het archeologisch erfgoed is een rijke bron van kennis over ons verleden. Om dit erfgoed te beschermen, is het archeologiebeleid erop gericht het bodemarchief in situ te behouden. Dit beleid geldt ook voor vrijwillige archeologen.
Verenigingen van vrijwillige archeologen
In de Erfgoedwet staan de voorwaarden waaronder het is toegestaan om op te graven zonder certificaat. Verenigingen van vrijwillige archeologen mogen zelfstandig opgraven op locaties waar de gemeente heeft vastgesteld dat de archeologie niet behoudenswaardig is. Ook is toestemming van de eigenaar van het terrein noodzakelijk en is een aantal andere voorwaarden aan de vrijstelling verbonden.
Verenigingen van vrijwillige archeologen moeten de start van een opgraving melden bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, de vondsten overdragen aan het archeologisch depot van de provincie of gemeente en rapporteren over hun bevindingen aan de Rijksdienst. Onderzoek door vrijwillige archeologen mag geen alternatief zijn voor professioneel onderzoek.
Metaaldetectie
Wanneer een detectoramateur een vondst uit de grond haalt is dat een opgraving. Ook voor dit type opgraving is een uitzondering in de Erfgoedwet opgenomen. Dit is gedaan omdat de detectoramateurs een waardevolle bijdrage leveren aan de ontwikkeling van archeologische kennis.
Bodemverstoring van de bovenste dertig centimeter van de bodem, de zogenaamde bouwvoor, is toegestaan. Op deze regel geldt een aantal uitzonderingen, bijvoorbeeld dat metaaldetectie niet is toegestaan op een archeologisch gemeentelijk, provinciaal of rijksmonument. Deze uitzondering geldt ook voor vereniging van vrijwillige archeologen.
Vrijwillige maritieme archeologen
De Erfgoedwet maakt duidelijk dat het niet is toegestaan om onderdelen van historische scheepswrakken of andere archeologische vindplaatsen onder water op te duiken of te verplaatsen.
Universiteiten en hogescholen
Behalve voor vrijwilligers en detectoramateurs bestaat ook voor universiteiten en hogescholen een uitzondering op de certificeringsplicht. Voorwaarde voor deze uitzondering is dat het gaat om archeologisch onderzoek binnen het onderwijsprogramma. Het archeologisch onderzoek mag geen commercieel karakter hebben.
13 Provinciën project
In aanloop naar de aanpassing van de Erfgoedwet, waardoor de mogelijkheden voor vrijwilligers om onderzoek te doen in de toekomst uitgebreid worden, wil de RCE maritiem onderzoek stimuleren. Daarom is het project ’13 Provinciën’ in het leven geroepen. Ook wil de RCE met dit project burgerinitiatief en -participatie stimuleren en tot een vanzelfsprekend onderdeel van de erfgoedpraktijk maken. Door vrijwilligers en studenten onderzoek te laten uitvoeren over een zelfgekozen onderwerp ontstaat kennisuitwisseling die inspiratie kan bieden en waar iedereen van kan leren. Vrijwilligers en studenten kunnen zich jaarlijks aanmelden voor het '13 Provinciën' project.