Luchtwachttorens
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft in mei en juni 2023 de campagne gevoerd 'Wat deed jij tijdens de Koude Oorlog?' om Koude Oorlog verhalen van burgers en militairen op te halen en te publiceren op een speciale website. Bijna 350 verhalen werden er gedeeld.
Een van de meest kenmerkende objecten uit de Koude Oorlog zijn de luchtwachttorens. Ooit stond er een landelijk dekkend netwerk van honderden torens om vijandelijke (Russische) vliegtuigen te spotten. Nu zijn er nog enkele over. Gelukkig zijn er ook de verhalen van de vliegtuigspotters.
Spannende tijden, geschreven door Cor van Beusekom
Ik kwam in dienst bij de Koninklijke Luchtmacht op 6 november 1956. Twee dagen daarvoor was de opstand in Hongarije begonnen en het leek er toen op, dat het Westen zou gaan meedoen. Wij lagen op een van de eerste, zeer koude, dagen al op de schietbaan met onze P14, een geweer uit de eerste wereldoorlog dat na elk schot gegrendeld moest worden, dus van een moderne bewapening was geen sprake. Er werd ons verteld, dat we een versnelde opleiding kregen.
Het ging gelukkig toch weer goed, al is het voor Hongarije niet zo goed afgelopen. Na een paar maanden militaire opleiding werd ik naar Eibergen gestuurd voor een opleiding tot radarbediener en de meeste tijd daarna heb ik deze functie uitgeoefend. Na het afzwaaien in juni 1958 dacht ik van de militaire dienst “verlost” te zijn, want radarbedieners hoefden nooit voor herhaling omdat de techniek nog al snel veranderde. In 1961, ergens in mei kreeg ik echter tot mijn verrassing toch een oproep voor het KLD (Korps Luchtwachtdienst, de meer populaire betekenis van deze afkorting zal ik maar voor me houden.) In 1963 en 1965 werd ik weer opgeroepen maar daarna hebben ze het Korps opgeheven. We hadden toen al de Starfighter die bijna 3000 km kon vliegen en die was visueel eigenlijk niet te volgen.
Vliegtuigherkennings trainingen geschreven door Mario van Sabben
Ik ben geboren in 1957 en mijn herinnering is die van mijn vader; werkzaam bij de luchtmacht en wonende in Deventer. Mijn vader gaf in Oost-Nederland de vliegtuigherkennings trainingen aan de luchtwachters in oostelijk Nederland. Wat ik mij herinner waren dit meestal agrariërs die de luchtwachttorens bemanden. Thuis hadden wij een zeer uitgebreide collectie (plastic) vliegtuigmodellen en kaarten met daarop vliegtuigsilhouetten. Deze werden gebruikt bij de trainingen. Het waren niet alleen modellenkaarten van Russische vliegtuigen maar ook westerse vliegtuigen. De luchtwachters werden verondersteld vriend van vijand te kunnen onderscheiden. Mooie bijkomstigheid was dat na mij nog een zus en broer in ons gezin kwamen; dat betekende dat luchtwachters zich niet onbetuigd lieten en er een krentewegge werd geschonken.
Van de luchtwachttorens heb ik herinneringen van 1 toren die bij Borssele in Zeeland op de dijk stond bij de boerderij van D. Geschiere. Toen naast de kerncentrale. Nu zijn boerderij en toren verdwenen.
