Verkenning Militair erfgoed
Bij de verkenning Militair erfgoed staan 10 thema’s of verhaallijnen centraal die passen bij de militaire geschiedenis van Nederland in de periode 1815-1989. Bijvoorbeeld ‘Staatsvorming en bedreiging’, ‘Ontwikkeling militair apparaat’ en ‘Nederland als toevluchtsoord’.
Op verkenning
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verkende of deze verhalen verteld kunnen worden aan de hand van betekenisvolle plaatsen, gebouwen, aardwerken, vondsten, en collectiestukken. Ook onderzocht de RCE of dit militaire erfgoed voldoende beschermd is, of dat er nog een opgave ligt.
10 verhaallijnen
De 10 verhaallijnen zorgen dat het militair erfgoed in een context van historische ontwikkelingen kan worden geplaatst. De verhaallijnen zijn:
- Staatsvorming en -bedreiging
- Nederlandse rol in ontwikkeling Internationaal recht
- Ontwikkeling militair apparaat
- Nederlands koloniaal verleden
- Maatschappij en krijgsmacht
- Eerste Wereldoorlog
- Nederland als toevluchtsoord
- Tweede Wereldoorlog (Bezetting, strijd en bevrijding; Collaboratie en verzet)
- Koude Oorlog
- Nederlandse missies over de wereld tot 1989
Deze verhaallijnen zijn uitgebreid beschreven in de publicatie Op verkenning 2.0. Twee eeuwen militair erfgoed in het vizier. Ze zijn samengesteld in nauwe samenspraak met deskundigen van erfgoedgemeenschappen en kennisinstellingen. Tijdens een interactieve bijeenkomst met de erfgoedsector is een eerste aanzet gegeven voor een overzicht van erfgoed dat illustratief is voor de verhaallijnen van twee eeuwen militaire geschiedenis van Nederland.
Conclusies
Een belangrijke constatering is dat dit erfgoed goed vertegenwoordigd is in het bestand van gemeentelijke en rijksmonumenten, op een paar lacunes na. Erfgoed van de Koude Oorlog is bijvoorbeeld zowel qua bescherming als qua kennis onderbelicht.
Daarnaast is er in aanwijzingsprogramma’s in het verleden weinig aandacht geweest voor de herinneringswaarde van potentiële monumenten. Naast bescherming tot monument kan behoud van militair erfgoed ook worden bevorderd door het opstellen van ontwikkelingsvisies, zoals voor de Atlantikwall en voor kazernes en militaire oefenterreinen.
Na de verkenning
De verkenning is in het najaar van 2019 afgerond. In november 2019 heeft de minister het onderzoeksrapport naar de Tweede Kamer gestuurd. In overleg met het ministerie van OCW bepalen we daarna hoe we een vervolg aan de verkenning geven.