Betrokken partijen aanvraag omgevingsvergunning
Bij de aanvraag van een omgevingsvergunning voor archeologische rijksmonumentenactiviteit zijn verschillende partijen betrokken op verschillende momenten. Zo zijn naast de adviseurs van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), adviseurs van bijvoorbeeld de gemeente of omgevingsdienst betrokken. Dit overzicht laat zien wie wat doet.
Wanneer de initiatiefnemer een omgevingsvergunning aanvraagt voor uitsluitend een of meer rijksmonumentenactiviteiten met betrekking tot een archeologisch rijksmonument (dus niet in combinatie met een andere activiteit zoals bijvoorbeeld bouw- of kapactiviteit), dan besluit de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) op de aanvraag (artikel 4.13 Omgevingsbesluit). De RCE voert deze rol in de praktijk uit.
Wanneer de initiatiefnemer een omgevingsvergunning aanvraagt voor meerdere activiteiten waarvan één een rijksmonumentenactiviteit met betrekking tot een archeologisch rijksmonument is, dan besluit het college van burgemeester en wethouders op de aanvraag (artikel 5.12 lid 2 Omgevingswet). De gemeente moet de RCE hierbij wel om advies en instemming vragen (artikel 4.32 Omgevingsbesluit).
De regioadviseurs archeologie van de RCE adviseren namens de Minister van OCW. De regioadviseur archeologie heeft algemene kennis over het behoud van archeologische waarden, specifieke kennis over de archeologische rijksmonumenten in zijn of haar regio, ervaring met de wijze waarop de opgave in overeenstemming kan worden gebracht met de monumentale waarde van het rijksmonument en op welke wijze deze waarde kan worden ingezet als inspiratiebron. De adviseur streeft naar een integrale advisering en werkt samen met de andere adviseurs en specialisten archeologie binnen de RCE.
De RCE geeft praktische adviezen aan eigenaren en beheerders van diverse soorten erfgoed: van gebouwd erfgoed tot archeologie en van landschappen tot museale collecties. Ook rijks- en lokale overheden staan we bij met raad en daad en bij het ontwikkelen van beleid. De kennis en ervaring van onze adviseurs vormen hiervoor de basis. De adviseurs van de RCE werken intensief samen met erfgoedinstellingen, zoals de provinciale steunpunten en museumconsulenten. Het streven is om antwoorden op individuele vragen en praktijkervaringen te verwerken tot relevante kennis en adviezen. De adviestaken van de RCE komen voort uit de wettelijke taken en het rijksbeleid dat de dienst uitvoert. Dit betreft ten aanzien van rijksmonumenten onder meer:
- het adviseren over aanvragen voor een omgevingsvergunning voor rijksmonumentenactiviteit met betrekking tot archeologische, gebouwde of aangelegde (groene) rijksmonumenten;
- het adviseren over een wijziging in een beschermd stads-of dorpsgezicht;
- het namens de minister aanwijzen van rijksmonumenten;
- het verlenen van subsidies ten behoeve van rijksmonumenten.
Het regiohoofd van de RCE stemt namens de Minister van OCW in met het voorgenomen besluit op de omgevingsvergunningaanvraag op advies van de betrokken regioadviseur.
Nee, alleen de Minister van OCW (in de praktijk de RCE) is volgens de wet verplicht adviseur als het gaat om een archeologische rijksmonumentactiviteit. Voor gebouwde en aangelegde (groene) rijksmonumenten ligt dit anders. Meer informatie vindt u in de wegwijzer gebouwde en aangelegde (groene) rijksmonumenten.
De adviseur archeologie van de gemeente (dit kan een collega zijn, een extern ingehuurde archeoloog of een medewerker van de omgevingsdienst) heeft veel algemene kennis over archeologische monumentenzorg en wet- en regelgeving, en specifiek over de lokale archeologische waarden. Deze adviseur kan u bijstaan in het traject in gesprek met betrokkenen, adviseren over de (on)mogelijkheden en attenderen op eventuele valkuilen en knelpunten in het traject. Betrek deze collega bij adviesaanvragen. Dit zorgt voor continuïteit in het proces en verhoogt de kwaliteit van het plan.
Is er geen collega archeologie binnen de gemeente (of regio of omgevingsdienst)? Dan kunt u terecht bij het Steunpunt Cultureel Erfgoed van de provincie of bij een andere gemeente.
Voor vragen over de uitvoering van wettelijke erfgoedtaken en verantwoordelijkheden is het mogelijk een beroep te doen op het Steunpunt Cultureel Erfgoed. De steunpunten zijn een initiatief van de gezamenlijke provincies en de Minister van OCW. Iedere provincie geeft op een eigen manier invulling aan de steunpuntfunctie. Bijna allemaal hebben ze een website, een helpdeskfunctie, een bouwplanoverleg en organiseren ze bijeenkomsten over actuele ontwikkelingen in de erfgoedzorg.
Voor het uitvoeren van archeologisch onderzoek (waarbij de bodem wordt geroerd) heb je een certificaat SIKB 4000 archeologie nodig. Dat schrijft de Erfgoedwet voor. Organisaties met een SIKB 4000 certificaat houden zich aan de regels van de Beoordelingsrichtlijn SIKB 4000 Archeologie en Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie. Op de site van de Stichting Infrastructuur Kwaliteitsborging Bodembeheer (SIKB) staat een overzicht van organisaties met een certificaat.
Hoe, wie, wat, waar en waarom met betrekking tot het archeologisch onderzoek wordt van te voren vastgelegd in een archeologisch Programma van Eisen. Dit PvE is een verplichte bijlage bij de omgevingsvergunningaanvraag, voor meer informatie zie Advies na een aanvraag omgevingsvergunning.
Schade aan een archeologisch rijksmonument kunt u melden bij de regioadviseur archeologie of het incidententeam van de RCE.
De RCE heeft een incidententeam voor incidenten waarbij schade is ontstaan aan een rijksmonument. Denk aan schade door een omgevallen boom of een overstroming, maar ook bijvoorbeeld door schatgravers of vandalen. Meldingen van incidenten komen op verschillende manieren terecht bij het incidententeam. Bijvoorbeeld via het alarmeringssysteem van de brandweer als het gaat om brand in een gebouwd rijksmonument of doordat een gemeente de RCE benadert. Wanneer een archeologisch rijksmonument schade heeft, geeft het Incidententeam de melding direct door aan de regioadviseur archeologie. Afhankelijk van de ernst van het incident bezoekt de regioadviseur of een lid van de velddienst van de RCE de locatie. In het geval van schade aan een archeologisch rijksmonument wordt door de velddienst van de RCE de schade gedocumenteerd en vastgelegd in een verslag voor de regioadviseur. Het verslag kan worden gedeeld met de gemeente. Het doel van het incidententeam is de eigenaar, gemeente en de andere betrokkenen te adviseren over maatregelen die vervolgschade kunnen voorkomen.
Een incident melden
Gemeenten kunnen incidenten melden bij het incidententeam of de regioadviseurs archeologie via de Infodesk of bij spoed via (033) 421 7 456.