Lijsten van orgels en uurwerken met monumentale waarde
Voor een subsidie vanuit de Subsidieregeling instandhouding monumenten geldt de voorwaarde dat het klinkend erfgoed van monumentale waarde moet zijn. Daarvoor heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) 2 lijsten opgesteld. Een lijst van orgels met monumentale waarde en een lijst van rijksmonumenten waarin zich luidklokken, beiaarden of uurwerken bevinden die van monumentale waarde zijn.
Alleen klinkende onderdelen van rijksmonumenten die op deze lijsten staan, komen in aanmerking voor subsidie. In de Leidraad subsidiabele instandhoudingskosten (paragraaf 91) is te vinden voor welke werkzaamheden dit geldt.
Klinkend onderdeel toevoegen aan de lijst
De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voert een terughoudend beleid als het gaat om toevoegingen aan de lijst van klinkende onderdelen. Als de eigenaar van mening is dat het klinkende onderdeel van zijn rijksmonument ontbreekt op de lijst, dan kan deze in een inhoudelijke motivering vragen om dit onderdeel op de lijst te plaatsen. Dit kan via de Infodesk van de RCE: info@cultureelerfgoed.nl.
Leidt de beoordeling niet tot plaatsing op de lijst? Dan kan de eigenaar daar alleen in een subsidieprocedure bezwaar tegen maken als een subsidieaanvraag (gedeeltelijk) wordt geweigerd. Los van die procedure is geen bezwaar mogelijk, omdat het gaat om een besluit dat pas gevolgen heeft in een eventuele subsidieprocedure.
Serieproductie
De meeste klinkende onderdelen dateren van voor 1940. In de Tweede Wereldoorlog zijn veel klokken naar Duitsland vervoerd en omgesmolten. Daarom zijn in de periode van de wederopbouw veel nieuwe klokken gegoten en veel nieuwe orgels gebouwd. Deze zijn vaak in serie gemaakt en hebben geen monumentale waarde. Toch zijn in die periode ook klinkende onderdelen gemaakt die door hun bijzondere bouwwijze, invloed op de klokken- en orgelmakerijen of speciale relatie met een componist, bespeler of architect als monumentaal worden beschouwd.