Ineke Wertheim, Zelfportret naar Rembrandt, 1989
Weblog
Ineke Wertheim maakt al meer dan dertig jaar zelfportretten in allerlei technieken en van allerlei materialen: pannendeksels (als dragers), textiel, namaakbont, kranten, behangselpapier, gebruikte enveloppen, flessendoppen. Deze restanten uit het dagelijks leven gebruikt ze om haar eigen beeltenis te vormen naar beeltenissen van bekendheden als Madonna en Marilyn Monroe of schilders uit het verleden, zoals Vermeer, Ingres of Rembrandt.
In dit zelfportret ‘naar Rembrandt’ uit 1989, een van de vier werken die de Rijksdienst van Wertheim heeft aangekocht, heeft zij het hoogpolige nepbont zodanig in vorm geknipt en beschilderd dat er een prachtige dieptewerking ontstaat. Het bruine haar van de schilder lijkt werkelijk op een forse krullenbos en dat enkel en alleen door de sliertjes van het namaakbont met bruine olieverf te beschilderen. Door het vocht van de verf klonteren ze samen. Voor de ogen daarentegen is het bont gekortwiekt tot op de drager en daarna platgedrukt met donkere verf zodat ze letterlijk en figuurlijk diepliggend zijn. Ook het rechteroor wordt met een stip bruine verf aangegeven. De kop krijgt nog eens de nadruk door de gekleurde vierkanten die ook op het nepbont zijn geschilderd, als ware het een kleurstrook van een foto.
Het gaat de kunstenares niet om een realistische weergave van zichzelf. Op de meeste van haar zelfportretten kijken een paar priemende bruine ogen de toeschouwer met grote intensiteit aan. Met die ogen wil Wertheim een zoektocht uitdrukken in een verwarrende wereld waarin natuur en cultuur tegen elkaar aanbotsten als tegenstellingen om rekening mee te houden. Onmiskenbaar is deze creatie van gekortwiekt en beschilderd nepbont een portret van Rembrandt dat in het Rembrandtjaar niet mag ontbreken.