Museumweek 2020, blog 1: Bevrijdingsvaasjes
Weblog
Van 20 tot 26 april is het Nationale Museumweek. Ook wij brengen een ode aan het thema van de Museumweek: 75 jaar culturele vrijheid. In 6 blogs nemen onze specialisten u mee in hun kijk op een museumobject dat als onderwerp vrijheid of bevrijding heeft.
Bevrijdingsvaasjes
Ken je ze ook, die pompoenvormige knaloranje vaasjes met ribbels en een ingeduwde hals? Het zijn bevrijdingsvaasjes uit 1945. Gewilde hebbedingetjes voor verzamelaars. Misschien stond er wel eentje bij je oma thuis als symbool voor de gekoesterde vrijheid? Vanwege de knalkleur hebben ze voor mij sexappeal. Ze zijn in grote getale gemaakt, machinaal door ze te persen in een mal. Dat gebeurde in de N.V. Nederlandsche Glasfabriek Leerdam naar ontwerp van artistiek leider en hoofdontwerper Andries Copier.
Tijdens de bezetting moesten de Leerdamse glasblazers oranje achterlichten maken voor de voertuigen van de bezetter. Het verhaal gaat dat ze in vrije momenten voor eigen gebruik oranje vaasjes maakten. Deze stonden als stil verzet in de vensterbank.
Oranjeappeltjes
Het bevrijdingsvaasje uit 1945 is de meest bekende uit een serie oranjevaasjes die de glasfabriek uitgeeft. Die traditie begon in 1926 bij bijzondere gebeurtenissen rond het koningshuis. Zoals het 25-jarig huwelijk van Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik, de geboorte van Prinses Beatrix. Na de Wilhelminabeker in 1948 verscheen er jaren geen nieuwe oranjevaasjes, ook niet bij de geboorte van Prins Willem-Alexander. Pas na 1995 werden er nieuwe uitgegeven vanwege 50 jaar bevrijding en daarna rond het huwelijk van Maxima en Willem-Alexander en de geboorte van hun dochters. In 2019 en 2020 presenteerde Royal Leerdam nieuwe Oranjevaasjes vanwege 75 jaar vrijheid. De laatste appeltjes van Oranje zijn ontworpen door een lid van de Koninklijke Familie: Prinses Margarita de Bourbon de Parme.
Bekijk een selectie van Oranje vaasjes op collectienederland.nl.
Geertje Huisman
Wetenschappelijk Medewerker/ Specialist Kunstgeschiedenis