Verbouwen of herbestemmen van agrarisch erfgoed

Schaalvergroting

Door schaalvergroting en moderne eisen hebben veel eigenaren van boerderijen de wens om hun pand aan te passen. Historische boerderijen bieden vaak te weinig ruimte voor de agrarische activiteiten en zijn niet (meer) praktisch ingedeeld. Vaak komen er nieuwe stallen bij waardoor het oorspronkelijke beeld verandert. Ook zijn er regelmatig plannen voor nevenfuncties van de boerderij, zoals een streekwinkel of mini-camping. De levensvatbaarheid van het  boerenbedrijf wordt hierdoor vaak groter.

Nieuwe bestemmingen

Het komt regelmatig voor dat boeren stoppen met hun activiteiten. Doordat het bedrijf niet langer rendabel is of doordat er geen opvolger te vinden is. De meeste boerderijen die hun oorspronkelijke functie verliezen worden omgebouwd tot woonhuis (90%). Soms ook tot kantoor, gastenverblijf of zorgboerderij. Hierdoor ontstaan andere eisen aan het pand met betrekking tot daglicht, indeling en wooncomfort.

Gemeenten maken beleid, RCE adviseert

Gemeenten leggen in het bestemmingsplan vast wat de functie is van boerderijen. Door middel van een functiewijziging kan een boerderij een andere bestemming krijgen. Ook maken gemeenten het beleid met betrekking tot leegstaand of leegkomend agrarisch erfgoed. Hiervoor kan de gemeente een structuurvisie opstellen.

Bij grootschalige renovaties of herbestemming van rijksmonumenten, adviseert de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed over de plannen, zodat deze zoveel mogelijk passen bij de cultuurhistorische waarden van het pand. Uiteindelijk beslist de gemeente of er een omgevingsvergunning voor de plannen wordt verleend.

Toekomst voor boerderijen

In de publicatie ‘Toekomst voor boerderijen’ staat een stappenplan voor de voorbereiding van een verbouwing of herbestemming. Hoe kunnen praktische opgaven als extra daglicht, woningsplitsing of de herinrichting van het erf met respect voor de historie op een moderne manier worden vormgegeven? Deze brochure geeft antwoord op deze veel gestelde vragen.

Provinciale en regionale boerderijenstichtingen

Belangrijke partners bij de verbouwing of herbestemming van agrarisch erfgoed zijn de boerderijenstichtingen. Elke provincie heeft er één of meer. Zij adviseren niet alleen in projecten, maar organiseren ook regelmatig activiteiten om kennis uit te wisselen of voorbeeldprojecten onder de aandacht te brengen. Alle boerderijenstichtingen zijn verenigd in Agrarisch Erfgoed Nederland. Doel van deze stichting is kennisuitwisseling tussen de regionale stichtingen en meer inspraak in het landelijk beleid.