Collecties zijn doorgaans niet statisch. Ze groeien door aankopen, schenkingen of opgravingen. En collecties krimpen door vervreemding en afstoting, of bijvoorbeeld omdat ze kapot gaan of zoek raken.
Uitbreiden en afstoten gaat op basis van een plan. Vaak is dat een collectieplan. Ook wordt in het algemeen een waarderingssystematiek gehanteerd. Musea kunnen hiervoor de Museale Weegschaal gebruiken.
Zorgvuldig van eigenaar wisselen
De overheid hecht waarde aan een zorgvuldige en transparante wijze van vervreemden van cultuurgoederen uit publiek bezit. Cultuurgoederen zijn namelijk van ons allemaal. De Erfgoedwet biedt daarvoor kaders. Deze kaders hebben betrekking op cultuurgoederen in eigendom van het Rijk, gemeenten, provincies en andere publiekrechtelijke rechtspersonen, zoals universiteiten en waterschappen. Musea beheren een deel van deze ‘publieke’ cultuurgoederen.
Bij het onderwerp Vervreemdingsprocedure leest u hier meer over. Hier leest u ook wat het verschil is tussen vervreemden en afstoten.
Nalaten of schenken aan de Staat
Als particuliere eigenaar kunt u ervoor kiezen cultuurgoederen in uw bezit na te laten of te schenken aan overheden of musea. Zo worden de objecten publiek bezit en kan de samenleving ervan genieten. Cultuurgoederen die u aan de Staat schenkt worden onderdeel van de rijkscollectie. In bepaalde gevallen levert schenken belastingvoordeel op. Over de verschillende regelingen waaronder u aan overheden of musea kunt schenken, leest u meer op de pagina Kunst nalaten of schenken.
Rol van de RCE
Bij een aantal onderwerpen heeft de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een directe rol. Zo worden schenkingen die zijn gedaan onder de successieregelgeving, ingeschreven in de administratie van de RCE en zijn daarmee onderdeel van de Rijkscollectie RCE.
Ook is de RCE de instantie waar beheerders van de rijkscollectie toestemming moeten vragen voor het vervreemden van cultuurgoederen uit de rijkscollectie. Dat geldt voor musea maar ook voor ministeries, aanverwante diensten en colleges van Staat.
