Verduurzamen van een monument: dit zijn de stappen
Het verduurzamen van een monument betekent maatwerk. Bij elk monument is het van belang de balans te bewaken tussen verduurzaming en cultuurhistorische waarde. Er is daarom een integraal verduurzamingsplan nodig. Daarvoor doorloopt u als monumenteigenaar een aantal stappen.
Wat voor een ‘gewoon’ gebouw geldt, geldt niet (altijd) voor een monument. Bij verduurzamingsmaatregelen moet rekening gehouden worden met monumentale waarde, zodat het uiterlijk van het gebouw niet aangetast wordt. Daarbij komt dat elk monument anders is. Qua bouwjaar, bouwtechniek en aspecten van cultuurhistorische waarde bijvoorbeeld. Wat er mogelijk is op gebied van verduurzaming en waar het gebouw om vraagt, verschilt dus per monument, en heeft een op maat gemaakt plan nodig: een integraal verduurzamingsplan.
1. Contact met de gemeente
De eerste stap is het contact met de gemeente vanwege de vergunningplicht. De erfgoedambtenaar bij de gemeente kan vertellen wat de belangrijkste cultuurhistorische waarden van het gebouw zijn, wat de lokale regels zijn rondom verduurzaming en of er mogelijk subsidies zijn. Als de monumentale waarden niet direct zijn in te schatten, is het aan te bevelen een bouwhistorisch onderzoek te laten uitvoeren door een onafhankelijke bouwhistoricus.
2. Financiering
Een tweede stap is het onderzoeken van financieringsmogelijkheden voor de verduurzaming van uw monument. Het is verstandig om bij de verschillende loketten van instanties te informeren of uw traject hiervoor in aanmerking komt.
3. Basismaatregelen
Het is verder belangrijk het huidige energieverbruik in kaart te brengen, en te kijken wat daar al voor winst te behalen is. Zijn er bijvoorbeeld afsluitbare luiken, of zijn isolerende gordijnen mogelijk? Is het mogelijk om een aantal ruimten niet of beperkt te verwarmen, of te verwarmen in zones? Zijn alle kieren gedicht? Is de CV goed ingeregeld: komt de warmte daar terecht waar het meest nodig is, bijvoorbeeld in de woonkamer en minder in de hal? Wordt er gebruik gemaakt van ledlampen? Is er een groen energiecontract? Al deze basismaatregelen kunnen al heel veel CO2-besparing opleveren, tot wel 20-30 procent.
4. Integraal plan
Dan is het de beurt aan de specialisten. Vaak zijn dit een restauratiearchitect en/of een duurzaamheidsspecialist, soms samen met een restauratieaannemer. Specialisten die zich specifiek richten op de kansen en risico’s van het verduurzamen van historische gebouwen. Samen met hen maakt u het integraal verduurzamingsplan voor uw monument. Een bouwhistorisch rapport kan hiervoor een goed uitgangspunt vormen.
Lees meer over het contact met de gemeente, de basismaatregelen, financieringsmogelijkheden en het integraal verduurzamingsplan.
Samenhang is van belang
In het integraal plan is het met name van belang dat de maatregelen in samenhang met elkaar worden gebracht. Een nieuwe verwarmingsinstallatie, met bijvoorbeeld een lage temperatuurverwarming, bereikt het meest duurzame resultaat met een daarvoor geschikte isolatiewijze. Hoe ingrijpender de wens, des te uitvoeriger het plan. In een goed plan zijn de monumentale waarden gewaarborgd, en is een combinatie gezocht van maatregelen op het gebied van isolatie (en ook ventilatie), warmteopwekking en elektriciteitsopwekking, om tot een zo gunstig mogelijke besparing te komen. Daarna kan het plan de uitvoering in.
Lees meer over de verschillende verduurzamingsmaatregelen.
Inspirerende voorbeelden
In onze videoserie Zien Verduurzamen Doet Verduurzamen zijn tot slot allerlei inspirerende voorbeelden te vinden van hoe monumenten zijn verduurzaamd. Van boerderij en kerk, tot grachtenpand en huurappartement.