Ga direct naar inhoud

Verdichten met cultureel erfgoed

Verdichting is een actueel thema, gezien de grote behoefte aan woningen en de wens om landschappen te vrijwaren van bebouwing. Op welke manier kan bebouwd gebied verdicht worden met behoud van gebiedseigen kenmerken? Een toolbox voor erfgoedinclusief verdichten helpt om de waarde en het karakter van het gebied in een vroeg stadium mee te wegen.

Erfgoed onder druk

Bij verdichting neemt binnen een bestaand bebouwd gebied het aantal inwoners, gebouwen of functies toe. Door de omvang van de woningbouwopgave, de beperkt beschikbare ruimte en verschillende andere opgaven waar een gebied voor staat zoals mobiliteit, leefbaarheid en verduurzaming, kan erfgoed onder druk komen te staan. Erfgoedwaarden van gebouwen en gebieden kunnen verloren gaan of waardevolle kwaliteiten worden onvoldoende benut bij ontwikkelingen. De verdichtingsopgave speelt zowel in steden als dorpen en in het hele land. Erfgoedinclusief verdichten biedt kansen voor gebiedsontwikkeling waarbij de eigenheid van een gebied behouden blijft en doorontwikkeld wordt. Dit kan succesvol zijn als erfgoed vroegtijdig in het proces betrokken wordt.

Foto van boven van dicht op elkaar gebouwde huizen in verschillende stijlen: van klassiek ogende panden met oranje daken tot nieuwere bebouwing met grijze daken.
Beeld: RCE
Zwolle, beschermd stadsgezicht met inbreidingen uit de periode experimentele woningbouw en recente transformatie.

Toolbox voor erfgoedinclusief verdichten

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) werkt aan een toolbox die ingezet kan worden bij verdichtingsopgaven. Deze toolbox is gevuld met een veelheid aan kennis en instrumenten die helpen bij erfgoedinclusief verdichten. Onderwerpen die onder meer aan de orde komen zijn optoppen, transformatie versus sloop en nieuwbouw in de openbare ruimte. Ook wordt gekeken naar de verschillende fasen waarin een gebiedsontwikkeling zich kan bevinden. De producten uit de toolbox worden getest in casusgebieden, toepasbaar gemaakt en waar nodig aangevuld met nieuwe instrumenten. De kennis en instrumenten zijn zowel afkomstig van de RCE als vanuit andere organisaties die het belang van erfgoed behartigen. 

Voor wie bedoeld?

In eerste instantie richt de toolbox zich op verdichtingsopgaven in naoorlogse gebieden. Hierna wordt deze uitgebreid naar verdichtingsopgaven in dorpen en in beschermde stads- en dorpsgezichten. De toolbox biedt onder meer stedenbouwkundigen en erfgoedadviseurs bij gemeenten, gebiedsontwikkelaars en assetmanagers handvatten om snel aan de slag te gaan wanneer een verdichtingsopgave aan de orde is en de behoefte bestaat om zicht te krijgen op aanwezig erfgoed en de omgang daarmee. 

Publicaties