Hoe wordt het budget voor instandhoudingssubsidie verdeeld?
Als het budget voor de Subsidieregeling instandhouding monumenten voldoende is, worden alle aanvragen (voor zover ze voldoen aan de voorwaarden) voor 1 september gehonoreerd. Als het budget onvoldoende is, volgt de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) een verdeelsystematiek. Hiermee bepalen we welke aanvragen wel en welke niet gehonoreerd worden.
Deze verdeelsystematiek is vastgelegd in de Subsidieregeling instandhouding monumenten en bestaat uit de volgende stappen:
1. Beschikbaar budget per categorie
Voor elke categorie in de subsidieregeling (archeologische, groene, en gebouwde rijksmonumenten) is ieder jaar een bepaald budget beschikbaar. Dit noemen we het subsidieplafond. Een eventueel restbudget van het vorige aanvraagjaar wordt daaraan toegevoegd.
Voor 2025 gelden de volgende subsidieplafonds:
| Categorie | Bedrag |
|---|---|
| Gebouwde monumenten | € 78.920.000 |
| Groene monumenten | € 14.500.000 |
| Archeologische monumenten | € 800.000 |
| Totaal | € 94.220.000 |
Voor verduurzamingsonderzoeken is het budget voor de aanvraagronde 2025 in de Subsidieregeling instandhouding monumenten € 342.500. Vanuit voorgaande jaren resteert voor dit onderdeel nog € 3.595.730. Dit bedrag zal worden toegevoegd aan het budget voor 2025, zodat er in totaal een bedrag van € 3.938.230 beschikbaar is voor verduurzamingsonderzoeken.
De genoemde artikelen zijn terug te vinden in de Subsidieregeling instandhouding monumenten, artikel 3, 3a, 29c en 42i.
2. Voorrang voor werelderfgoed en POM’s
Als het budget niet voldoende is om alle aanvragen te kunnen honoreren, dan geldt een voorrangsregeling voor eigenaren van werelderfgoed en professionele organisatie voor monumentenbehoud (POM).
Onderstaande tabel toont hoeveel subsidie in 2024 is toegekend aan werelderfgoed, POM’s en overige eigenaren.
| Budget | Werelderfgoed | POM’s | Overige eigenaren | |
|---|---|---|---|---|
| Gebouwd | € 78.920.000 | € 1.511.554 | € 10.674.617 | € 66.733.829 |
| Groen | € 14.500.00 | € 679.188 | € 5.037.337 | € 8.783.475 |
| Archeologie | € 800.000 | € 61.363 | € 109.448 | € 629.189 |
| Verduurzaming | € 3.699.793 | € 0 | € 4.800 | € 3.694.993 |
| Totaal: | € 97.919.793 | € 2.252.104 | € 15.826.202 | € 79.841.487 |
3. Verdeling tussen kleine en grote monumenten
Het resterende budget wordt vervolgens verdeeld tussen ‘kleine’ en ‘grote’ aanvragen.
Bij de gebouwde rijksmonumenten wordt de grens tussen een kleine of grote aanvraag bepaald door de herbouwwaarde van het monument. Monumenten met een herbouwwaarde tot € 8,3 miljoen vallen in de categorie 'klein', monumenten met een herbouwwaarde vanaf € 8,3 miljoen in de categorie 'groot'.
Bij groene en archeologische monumenten wordt deze grens bepaald door de hoogte van de subsidiabele kosten voor het monument waarvoor subsidie wordt aangevraagd. Als de subsidiabele kosten minder dan € 250.000 bedragen, dan valt het monument in de categorie ‘klein’, anders in de categorie ‘groot’.
Van het structurele jaarlijkse budget van de instandhoudingssubsidie is 75% bestemd voor kleine monumenten en 25% voor grote monumenten. Daarnaast is er een aantal budgetophogingen specifiek voor grote monumenten geweest.
4. Verdeling op basis van totale begrote kosten aanvraag
Na de verdeling van de budgetten tussen grote en kleine aanvragen prioriteren we binnen deze groepen op basis van totale begrote kosten van de aanvraag. Dit zijn alle kosten die zijn opgenomen in de begroting. Kosten voor verduurzamingsonderzoek nemen we hierin niet mee. Aanvragen met lagere totale begrote kosten krijgen voorrang boven aanvragen met hogere totale begrote kosten.
Als u meerdere rijksmonumenten of zelfstandige onderdelen in één aanvraag opneemt, dan worden de totale begrote kosten van de aanvraag hoger.
5. Doorschuiven van overblijvend budget
Als er budget overblijft, dan wordt dit doorgeschoven.
Voorbeeld: bij categorie gebouwd ‘klein’ blijft budget over. Dit budget wordt dan binnen dezelfde categorie doorgeschoven, dus naar gebouwd ‘groot’. Dit kan ook andersom. Hetzelfde principe geldt voor de andere categorieën.
Blijft hierna nog budget over, dan gaat het resterende budget naar de andere categorieën in de volgorde: groen – gebouwd – archeologie. Is er daarna nog budget over, dan gaat dat naar het volgende jaar.
Het budget voor verduurzamingsonderzoeken is specifiek bestemd voor dit onderdeel en mag daarom niet worden doorgeschoven naar budget voor instandhouding. Resterende budgetten voor verduurzamingsonderzoeken worden daarom altijd doorgeschoven naar het volgende jaar.
6. Verdeling budget per jaar
In september wordt een overzicht gepubliceerd van hoe het budget van de afgelopen aanvraagronde is verdeeld. De overzichten van 2023 en 2024 vindt u bovenaan deze pagina.
Uitgebreide cijfers over de instandhoudingssubsidie zijn terug te vinden in de Erfgoedmonitor.