Praktijkvoorbeelden herstel aardbevingsschade

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) is direct betrokken bij het herstel en de voorkoming van aardbevingsschade in de provincie Groningen. Het is belangrijk dat monumenten veilig en kwalitatief worden hersteld. Vooraleerst voor de eigenaar of gebruikers maar ook voor de identiteit van het hele gebied. Het herstel vraagt steeds weer een op maat gemaakte aanpak resulterend in soms unieke technische toepassingen. Van ieder project kunnen we weer leren zodat het volgende project iets makkelijker gaat. We zorgen daarom dat de kennis en informatie wordt ontsloten aan alle partners in het gebied. Op deze pagina tonen we enkele praktijkvoorbeelden van recent herstelde monumenten. Ze vormen de inspiratie voor de lange weg die we met elkaar nog afleggen voor het herstel van alle monumenten.

Scheur in de muur van de Hippolytuskerk opgevuld met houten wiggen
Beeld: ©OUOU restauratoren / RCE
Voordat grote scheuren kunnen worden gedicht zijn soms extra hulpconstructies nodig

Scheurende Schilderingen in de Hyppolytuskerk in Middelstum

Ook het Groningse dorp Middelstum ziet de gevolgen van de aardbevingen. In de rijksmonumentale Hippolytuskerk waren de gewelven gaan scheuren. De barsten liepen dwars door bijzondere schilderingen die rond 1500 zijn gemaakt. Gelukkig zijn ze nu hersteld. Lees het verhaal.

Luchtfoto van werkzaamheden aan de Onstaborg, lijkt een braakliggend terrein
Beeld: ©Erfgoedfoto.nl
Overzicht Onstaborg tijdens de werkzaamheden

Onstaborg Sauwerd niet langer onbekend en ongezien

In het wierdedorp Sauwerd stond ooit de Onstaborg, een van de voornaamste borgen van Groningen. In de 18e eeuw werd deze gesloopt en lange tijd was nauwelijks te zien dat er ooit een bouwwerk stond. Onder de noemer ‘Onstaborg Herbeleven’ werken diverse partijen samen om het terrein opnieuw in te richten. Lees het verhaal.

Aanzicht gerenoveerde witte Molukse kerk in Appingedam
Aanzicht gerenoveerde Molukse kerk in Appingedam.

Molukse kerk Eben Haëzer aardbevingsbestendig

De Molukse kerk Eben Haëzer in Appingedam is aardbevingsbestendig gemaakt. Daarnaast is het rijksmonument gerestaureerd, verduurzaamd en heeft het er een publieksfunctie bij gekregen. Lees het verhaal.

Aanblik van de pastorie en tuin naast de kerk
Aanzicht pastorie in Garrelsweer

Pastorie in Garrelsweer aardbevingbestendig gemaakt

De pastorie uit 1931 in Garrelsweer liep schade op door aardbevingen. Niet alleen het herstel daarvan, maar ook het preventief versterken van  (monumentale) gebouwen is een opgave. Voor de pastorie is gekozen voor een niet onomstreden methode: base isolation. Lees het verhaal.

Huis dat boven naar boven wordt getild
De Groningse borg Rusthoven is opgetild om er dempers onder te zetten die de schokken van aardbevingen opvangen.

Borg Rusthoven aardbevingsbestendig gemaakt

In de buurt van het Groningse dorp Wirdum ligt de adellijke woning Borg Rusthoven. Omdat in dit gebied aardbevingen voorkomen, is het zeventiende eeuwse pand aardbevingsbestendig gemaakt. Gekozen is voor een forse ingreep genaamd base isolation. Lees het verhaal.

Kinderen ontdekken meer over archeologie in eigen dorp
Beeld: ©RCE / Jos Stöver
Kinderen in Westeremden ontdekken meer over de geschiedenis van hun eigen dorp.

Ons Dorpshuis Westeremden. De spil in archeologisch onderzoek

Een dorpshuis in het pittoreske Westeremden, in het hart van het aardbevingsgebied in Groningen, moest versterkt worden om eventuele aardschokken te weerstaan. Daarvoor was op locatie ook archeologisch onderzoek nodig. Dat bood de dorpsbewoners een unieke kans om een kijkje te nemen in de geschiedenis van hún dorp. Lees het verhaal.

De rentenierswoning in Loppersum
Beeld: RCE
De Rentenierswoning in Loppersum.

Rentenierswoning Loppersum versterkt en verduurzaamd

In de Groningse plaats Loppersum staat een markante rentenierswoning uit de negentiende eeuw. Omdat de woning zich bevindt in de kern van het aardbevingsgebied is dit monumentale pand versterkt. Die versterkingsmaatregelen gecombineerd met stappen om het pand te verduurzamen. Lees het verhaal.

De nieuwbouw op de binnenplaats van de school
Beeld: RCE
De nieuwbouw op de binnenplaats van de school

Regenboogschool Bedum: nieuwbouw ter versteviging van bestaande bouw

Het is de eerste school die te boek staat als Rijksmonument en aardbevingsbestendig werd gemaakt: CBS De Regenboogschool in het Groningse Bedum. De manier waarop het pand verstevigd is, is eveneens bijzonder: door nieuwbouw tegen de bestaande bouw te plaatsen. Lees het verhaal.

Beeld: ©RCE / Mark Sekuur
De schuur van boerderij De Haver.

Nieuwe toekomst voor drie Groninger boerderijen

In Noord-Groningen zijn drie monumentale boerderijen in ere hersteld. Beschadigd door aardbevingen en verlaten door hun laatste bewoners was er noodzaak voor een radicaal plan om ze te behouden en een nieuwe toekomst te bieden. Het Groninger Landschap heeft er een uniek en innovatief concept doorgevoerd. Lees het verhaal.

Wierde Op Maarhuizen
Beeld: ©RCE Foto Mark Sekuur
Enne Jans Heerd

Op Maarhuizen: van agrarische wierde naar culturele hotspot

Op de wierde van Maarhuizen ligt Enne Jans Heerd, een markante boerderij waarvan de oudste delen uit 1600 stammen. Na een eeuwenlange agrarische geschiedenis gaat de boerderij nu een nieuw hoofdstuk tegemoet als duurzaam ontworpen culturele ontmoetingsplek. Lees het verhaal.

Luchtfoto van het Groningse dorp Rottum
Beeld: ©RCE / Jos Stöver
Luchtfoto van Rottum, gezien vanuit het westen. De onderzoekslocatie bevindt zich  bij het huis in het midden, waarvan de kap nog niet is voltooid.

Een wierde van waarde: schimmen uit het Rottumer verleden

In het Groningse wierdedorpje Rottum werden in het vroege voorjaar van 2023 diverse bijzondere vondsten gedaan. Een versterkingsproject aan een Rottumer dorpsboerderij bracht een oude begraafplaats aan het licht. Lees het verhaal.

Elf praktijkvoorbeelden en een inleiding op bijna 10 jaar 'Aardbevingen & Erfgoed RCE' zijn als pdf te downloaden. In deze publicatie uit 2024 tonen we praktijkvoorbeelden van herstelde monumenten die de inspiratie vormen voor het herstel van de andere getroffen monumenten in het aardbevingsgebied in Groningen.